M. S. Nishonov Namdu "Pedagogika nazariyasi va tarixi" kafedrasi dotsenti, p f. n

Ijtimoiy ishning etnik printsiplari va qadriyatlari

Ijtimoiy ishni professional va ahloqiy etikasi – ijtimoiy xizmat ko‘rsatishda ijtimoiy xizmat xodimlari ahloqining umumiy prinsiplarining namoyon bo‘lishi. Ijtimoiy xizmatchilar faoliyatining ma’naviy roli.

Ijtimoiy munosabatlar sohasida davlat siyosatining mazmuni ijtimoiy ish nuqtai nazaridan farovonlik, turmush sifatini oshirish, shaxsni ijodiy rivojlanishi uchun shart-sharoitlarni yaratish, muhtojlarni samarali ijtimoiy muhofazalash tizimini shakllantirishdan iborat. Buni amalga oshirish jamiyatda ijtimoiy ishni rivojlanishi va ijtimoiy ish xodimlarining kasbiy mahorati darajasiga bog’liq.
O’zbekistonda ijtimoiy ish kasbiy faoliyat sohasi sifatida yaqindan beri rivojlanayotgan bo’lsada, mamlakatda aholi turli qatlamlariga ijtimoiy, psixo-pedagogik, reabilitatsion yordam ko’rsatish dasturlarini ro’yobga chiqarish borasida katta tajriba mavjud. So’nggi o’n yillikda mamlakatimizda xorijiy kontseptsiyalar va texnologiyalar hamda boy an’anaviy ijtimoiy va pedagogik fikrlarga tayanuvchi ijtimoiy ish nazariyasi va amaliyoti jadal rivojlanmoqda.
Ijtimoiy ishning etik prinsiplari va qadriyatlari – butun dunyoda tan olingan, insonga insonparvarlik munosabatining namoyon bo’lishini aks ettiradigan tushunchadir. “Ijtimoiy ishning etik prinsiplari va qadriyatlari” fani bo’lajak mutaxassisning kasbiy madaniyatini oshirishga, uni tarixiy zaminlari, muhtojlarga yordam ko’rsatish va qo’llab-quvvatlashning umumjahon amaliyoti tarixiy jarayonida shakllangan insonparvarlik qadriyatlari bilan boytishga yo’naltirilgan.

3. 
   Ijtimoiy ish nazariyasi
   

Ijtimoiy ishning fan sifatida tavsifi. Ijtimoiy ishda individual faoliyat amaliyoti. Ijtimoiy ishni oʼrganishda yondoshuvlar: umumiy va tizimli. Ijtimoiy ishning zamonaviy jamiyatda ahamiyati. Ijtimoiy ish nazariyasining ilmiy maqomi mezonlari. Ijtimoiyishning bosh tamoyillari. Ijtimoiy ishning ilmiy yoʼnalish sifatida shakllanishi va rivojlanishining obʼektiv asoslari. Ijtimoiy ishning predmeti va obʼekti. Ijtimoiy ishning tamoiyllari:metodologik, tashkiliy, psixologik, ijtimoiy va siyosiy. Ijtimoiy ish qonuniyatlari. Ijtimoiy ishning XX-XXI asrlarga xos xususiyatlari. Sotsiologik yoʼnaltirilgan ijtimoiy ish modellari: hayot modeli, ijtimoiy radikal modeli. Ijtimoiy ishning psixologik yoʼnaltirilgan modellari: psixodinamik nazariyaning asosiy andozasi,ekzistentsial modelь, konflikt nazariyasi, gumanistk modelь.
Ijtimoiy ishning majmuali yoʼnaltirilgan modellari xususiyatlari: rol modeli, ijtimoiy ishga taʼsir etuvchi tizimli yondoshuv, ijtimoiy-psixologik model, kognetiv modeli.
Ijtimoiy ishning horijiy ilmiy kontseptsiyalari: Germaniya, Аvstriya, Buyuk Britaniya, Kanada, АQSh misolida). Rol va aloka modellari, muloqat modeli, xulk-atvori ijtimoiy ish. Ijtimoiy ishda ekotizimli modelь. Ijtimoiy ish xususiy nazariyalari rivojlanishining metodologik asoslari. Metodologiya nazariy faoliyatni qurish tamoiyllari tizimi sifatida. Ijtimoiy ishning dunyo karash kontseptsiyasi. Funktsional nazariy yondashuv. ijtimoiy ish kontseptsiyalari va paradigmalari:funktsional,radikal-tuzilmaviy, radikal-gumanitar interpretativ, sotsiologik. Ijtimoiy ishdagi falsafiy qarashlar: funktsional nazariy yondashuv, fenomenologk yondashuv (P.Berger, T.Lukman), hayot dunyosi nazariyasi (E.Gusrlь, А.Shyuts).

4.