М. X o d jit d in o V a, Л. Kizayev suv kimyosi va míkrobíologiya

2
e l - > Fe^^ +
12
e]
m ctall 
e r itm a
m cta ll 
^ ^ )
2) k a to d jara y o n i m etalin in g m o l m iq d o rd ag i e le k tro n la rin i 
q a n d a y d ir a to m yoki ionlar b ila n o ‘z a ro ta ’sirlash u v id an ib o ra t; 
p ro to n n in g gaz holatdagi v o d o ro d g a c h a qaytarilishi:
2
H* + 
2
e - ^ H + H - > H
2
(
2
)

---

h a m d a kislorodni q ay tarib gidroksil ionlarni hosil boMishi katod da 
asosiy reaksiya hisob lan ad i:
1 /
2
O
2
+ H
2
O + 2ë ^ 2 0 H "
(3)
A n o d va k a to d q is m la r m etall kabi ch e g ara la ri boMingan 
b o ‘lishi m u m k in , b u n d a n e ritm a o ‘tkazgich hisoblanadi; birinchisi 
e le k tro n o ‘tk a z u v c h a n lik k a , ikkinchisi esa io n o ‘tk azuv ch anlik
xususiyatiga ega. M etalld ag i elektronlarning h a m d a eritm adagi 
io n lam in g harakati natijasida zaryad belgisiga m os holda an o d bilan 
k a to d orasidan to k o ‘tad i. Elektrokim yoviy korroziyada faqat anod 
q ism lard a m etallning yem irilishi sodir boMadi, k ato d d a m etallning 
y o ‘qolishi k uzatilm aydi.
A n o d va k a to d n in g q u tb lan ish i natijasida korroziy a jaray o n i 
sek in lash ad i. A n o d va k a to d poten siallar farqiniiig kam ay ish idan
q u tb ia n ish n am o y o n boM adi, b u n d a to k k u ch i kam ayad i. M etall 
io n lari elektrolit tu b ig ach a yigMIishga im koni boMmay, an o d siitida 
t o ‘p Ia n ad i, b u n in g n atija sid a anodii qu tbianish s o d ir boMadi.
K a to d g a q ay tarilish xususiyatiga ega boMgan io n la r kelish 
ja ra y o n i to 'x ta g a n d a , k a to d n in g qutblanishi so d ir boMadi va u nda 
reaksiya m ahsuloti hosil boMmaydi.
Q u tb ian ish n i k am ay tirish xususiyatiga ega boMgan, dem ak 
k o rro z iy a n i te z la sh tim v c h i h a r qanday m o d d a, ion yoki atom
depolarizatorlar
deyiladi. (1) va (2) reaksiyalar k a to d d ep o lar- 
lan ish in in g asosiy reaksiyalari hisoblanadi. (1) va (2) ifodaning 
yigM ndisi k o rro z iy a ja r a y o n in in g v o d o ro d li d e p o la rla n is h in i 
Ífodalaydi. B unday h o ld a v o d o ro d alom lari k ato d d a H
2
m olekula- 
larin i hosil qiladi, bu m o le k u la la r pu fak ch alar h o lid a yigMlib, 
keyingi boradigan k o rro ziy an i to ‘xtatadi. (38) va (40) teng lam alar 
yigMndisi oksidiash yoki kislorodli qutbsizianish bilan korroziya 
ja ra y o n in i t a ’riilaydi.
23
- 0
ra sm d a a e ro z iy a la n m a g a n m u h itd a te m ir k o rro zi- 
y a s in in g sx em asi k o ‘rs a tilg a n . K o rro ziy a ja ra y o n i v o d o ro d li 
qutbsizianish bilan borib, k ato d d a 
ionlarining razryadi natijasida 
p H ortad i. N azariy jih a td a n olg an d a, pH > 5,5 boMganda Ре(О Н )г 
h o sil boMishi h a m d a k o rro ziy an in g tarqalishi u c h u n qarshilik

---