Маданият социологияси

Девид Инглис : Маданият ва кундалик ҳаёт
Жамиятнинг бошқа бир томон ва бошқа бир кундалик фаолиятни амалга ошириш жабҳалар ўртасидаги боғликларни аниқлаштириш борасида қарашлар етали эмас. Инсонларнинг ғоялари, қадриялари , меъёрлари, эътиқодларисиз ва тафаккур этиш йўлларисиз инсоният жамияти мавжуд бўла олмайди. Бошқача қилиб айтганда инсоният жамияти “маданият” асосида қурилади ва унга доимо муҳтож бўлади. Маданийлашиш орқали инсон ҳайвонот дунёси вакилига ўхшамайди. Инсоният кўплаб ўз хатти-ҳаракатларини автоматик инстинк орқали амалга оширмайди. У ўз хатти-ҳаракатлари мавжуд маданият қоидалига таяниб амалга оширади. Бу жараёнларни инсонлар кундалик ҳаётида доимо юз берагиган ижтимоийлашув жараёни билан боғлиқ бўлади. Бу инсон қайси жамиятда ёки ижтимоий гуруҳда ижтимоийлашган бўлса , ўша жамиятда амал қилувчи маданият нормаларига жавоб берадиган тарзда хатти-ҳаракатларни амалга ошириши англатади.
Кундалик ҳаётни тушуниш учун шахснинг жамиятдаги структурадан келиб чиққан фаолиятидан келиб чиқади лекин маданий шароит доирасида бу ҳолат содир бўлиши мумкин. Ҳар бир шахснинг маданий ҳолати замонавий мукаммал жамиятларда ўз ифодасини топади. Умумий даражада биз ғоялар , тушунчалар , таъблар ва тафаккур этиш услублари кабилар ҳақида гапира оламиз. Бундан ташқари биз шахнинг фаолияти қанчалик миллий ва ҳудудий маданият билан боғлиқ даражада эканлиги текшириб кўришимиз мумкин.
Муайян даражада биз ижтимоий гуруҳлар, этник гуруҳлар ва жамиятнинг аъзоларини қандай бирлаштиб туриши ва уларнинг кундалик юмушларини бажаришда ижтимоий жамоавийлик ва маданий ўхшашликларни кўра оламиз. ²⁷
Замонавий жамиятда маданият инсонларнинг фақатгина ўзига юклатилган ролларни маҳорат билан ижро этишигина боғлиқ бўлмайди. Бу шунигдек уларнинг “фаолият” ни давомида “ижро” этадиган ролларини “орзу –истаклар” билан муайян шартлашиб олиш йўлларига боғлиқ бўлади. ²⁸
Л.Г. Ионин : Янги кундалик ҳаёт
Янги маданий давр кўринишлари фақатгина фан соҳаларида эмас , балки кундалик ҳаётда ҳам ўзини намоён этмоқда. Янги , посмодерник кундалик ҳаёт вужудга келганлиги тўғрисида мумкинми? Бугунги кундалик ҳаёт вужудга келиши нималардан иборат? Замонавий кундалик ҳаётни А. Шюц нинг кундалик ҳаёт услубларининг олти белгиси ёрдамида кўриб чиқамиз.

•