Махсус қисм б и р и н ч и б ў л и м шахсга қарши жиноятлар I боб. ҲАётга қарши жиноятлар 97 м о д д а. Қасддан одам ўлдириш

265 - м о д д а. Халқаро учиш қоидаларини бузиш
Рухсатномада кўрсатилган учиш йўналишига, қўниш жойла­рига, ҳаво дарвозаларига, учиш баландлигига риоя қилмаслик ёки халқаро учиш қоидаларини бошқача тарзда бузиш -
энг кам ойлик иш ҳақининг эллик бараваригача миқдорда жа­рима ёки беш йилгача муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш ёки уч йил­гача ахлоқ тузатиш ишлари ёхуд олти ойгача қамоқ билан жазо­ланади.
1. Шарҳланаётган жиноятнинг ижтимоий хавфлилиги шун­даки, унинг содир этилиши фалокат келиб чиқиши хавфини, де­мак, кўп сонли қурбонлар бўлиши, жуда кўп миқдорда моддий зарар кўрилиши, аэропортлар нормал фаолиятининг бузилиши, халқаро муносабатлар мураккаблашуви ва бошқа оқибатлар хав­фини юзага келтиради.
2. Жиноят объекти – ҳаво ҳаракати хавфсизлиги соҳасидаги ижтимоий муносабатлар, факультатив объект – давлат чегарала­рининг дахлсизлиги ҳисобланади.
3. Шарҳланаётган жиноятнинг объектив томонини қуйидаги қилмишлардан бири ташкил этади:
t рухсатномада кўрсатилган учиш йўналишига риоя қилмас­лик;
t рухсатномада кўрсатилган қўниш жойларига риоя қилмас­лик;
t рухсатномада кўрсатилган ҳаво дарвозаларига риоя қилмас­лик;
t рухсатномада кўрсатилган учиш баландлигига риоя қилмас­лик;
t халқаро учиш қоидаларини бошқача тарзда бузиш.
Қилмишни квалификация қилишга халқаро учиш қоидаларини бузган ҳаво кемасининг тури таъсир кўрсатмайди: бу самолёт, вертолёт, дирижабль ва ҳоказо бўлиши мумкин.
Учиш йўналиши – давлатлар ўртасида келишилган ва те­гишли идора томонидан белгиланган ҳаво кемаси ҳаракати траек­торияси бўлиб, унинг учун кема ҳаракати траекториясига хос бўлган силжиш йўналиши, кема тезлиги ва бошқа элементлар хосдир.
Қўниш жойи – бу Ўзбекистон Республикаси ҳудудининг (бунга Ўзбекистоннинг ҳаво бўшлиғидан ташқари барча ҳудуди киритилади) муайян белгиланган қисми бўлиб, унда Ўзбеки­стоннинг амалдаги қонунларига мувофиқ ҳаво кемалари қўнишига рухсат этилади. Миллий ва хорижий ҳаво кемалари­нинг Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан ҳавога кўтарилиши, шунингдек, уларнинг Ўзбекистон Республикаси ҳудудига учиб киргандан кейинги қўниши халқаро парвозлар учун очиқ аэро­дромларда амалга оширилади^[378].
Ҳаво дарвозаси деганда, ваколатли органлар томонидан, шу­нингдек, мансабдор шахслар томонидан ҳаво кемаси кўтарилиши ҳамда келиб қўниши рухсат этиладиган муайян давр тушунилади.
4. Халқаро парвоз – бу ҳаво кемасининг Ўзбекистон Респуб­ликасининг бошқа давлат билан ҳаво чегарасини кесиб ўтган ҳолда парвоз қилишидир. Бундай парвоз ҳаво ҳаракати хавфсиз­лиги, давлат ва ҳарбий хавфсизлик мақсадларида ўрнатилган қа­тор талаблар (учиш йўналишини, учиш баландлигини, ҳаво дар­возаларини, қўниш жойларини, сигнализация тизимларини аниқ­лаб олиш ва ҳоказолар)га жавоб бериши шарт. Ушбу талаблар­нинг бузилиши халқаро парвозлар талаблари бузилишининг объ­ектив томонини ташкил этади.
Қонунларда халқаро парвоз қоидалари энг типик бузилиши­нинг тахминий рўйхати келтирилган, холос. Қоидабузар ҳаракат­ларида ЖК 265-моддасида назарда тутилган жиноят таркиби мавжудлиги масаласини ҳал этиш учун ушбу қоидаларни белги­лаб берадиган меъёрий ҳужжатларга мурожаат қилиш керак.