Чет эл разведкаси – чет эл давлатининг давлат органи бўлиб, раз-ведка ва жосуслик фаолиятини амалга ошириш ваколатларига эгадир.
Агентура – муайян чет эл давлати агентларининг Ўзбекистон ҳудудидаги мажмуи. Бунда агентлар деганда, Ўзбекистон Республикаси ҳудудида доимий равишда ёки вақтинчалик яшовчи ва чет эл давлати, чет эл ташкилоти, бевосита разведкага ёки уларнинг вакиллари учун маълумотларни йиғувчи, умумлаштирувчи, сақловчи ёки етказиб берувчи шахслар тушунилади. Шахсни агент деб эътироф этишда унинг фуқаролиги, у ёки бу қонуний фаолият билан шуғулланиши, ҳаёт кечириш манбаи, у ёки бу лавозимни эгаллаши, чет эл давлати, ташкилоти ёки разведкаси учун ҳақ эвазига ёки бепул ишлаши аҳамият касб этмайди.
10. Жосуслик ўз ташаббусига кўра ёки чет эл давлати, ташкилоти ёки уларнинг агентураси ёхуд чет эл разведкаси топшириғига кўра амалга оширилиши мумкин. Чет эл давлати, ташкилоти ёки уларнинг агентураси ёхуд чет эл разведкаси билан алоқанинг боғланиши жиноятни содир қилиш учун тайёргарлик ҳисобланади. Тўхтатилган маълумотни, масалан, ўғирлик йўли билан йиғиш ҳаракати жиноятга суиқасддир.
11. Субъектив томондан жосуслик тўғри қасд шаклида билан ифодаланади. Айбдор давлат сирларини Ўзбекистон манфаатларига зарар етказган ҳолда чет эл давлати, ташкилоти ёки уларнинг агентураси ёхуд чет эл разведкаси учун йиғаётганлиги, сақлаётганлиги ва етказаётганлигини англаб етади ва бу ҳаракатларни содир қилишни истайди. Жосуслик фаолиятини амалга ошириш мотивлари турлича бўлиши мумкин, лекин улар қилмиш квалификациясига таъсир кўрсатмайди. Ғоявий қарашлар, ғараз ва ҳоказолар мотив бўлиши мумкин. Мазкур ҳаракатлар учун жиноий жавобгарликка тортишнинг зарурий шарти – давлат сирларини ташкил этувчи маълумотларни чет эл давлати, чет эл ташкилоти ёки уларнинг агентурасига етказиш мақсади мавжудлиги.
12. Қонунда тўғридан-тўғри кўрсатилишича, жосуслик субъекти махсус шахслар: 16 ёшга тўлган чет эл фуқаролари ёки фуқаролиги бўлмаган шахслар бўлиши мумкин. Ўзбекистон Республикасининг “Фуқаролик тўғрисида”ги Қонунига мувофиқ, Ўзбекистон фуқаролигида бўлмаган ва чет эл давлати фуқаролигига эга бўлганлигини тасдиқловчи далилларга эга шахс чет эл фуқароси ҳисобланади.
Do'stlaringiz bilan baham: |