Махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик-технология

3.2 Замонавий лойиҳаларни бошқариш
Замонавий лойиҳаларни бошқариш - йетук профессионал илмий ва амалий соҳа, шу жумладан:

• 
  амалиёт тушунчалари, назария, методикалар ва ривожланган технологиялар билан тасдиқланган ва тасдиқланган;
  
• 
  тан олинган халқаро ва миллий стандартлар ва бошқа норматив ҳужжатлар;
  
• 
  профессионал нашрлар, конферентсиялар ва конгресслар ривожланган
  

дунё;

• 
  профессионал дастурий таъминот дастурларининг бой бозори;
  
• 
  профессионал хизматлар бозорини ривожлантириш;
  
• 
  замонавий таълим тизими, шу жумладан, мутахассислар учун турли хил сертификатлаш дастурлари;
  
• 
  замонавий жамиятда кенг қўлланмалар;
  
• 
  машҳурлик ва қиймат ортиб бормоқда.
  

Лойиҳа бошқаруви бўйича тадқиқотлар эволютсиясини таҳлил қилиш профессор Т. Cлоппенборг (Хавиер Университй, АҚШ).бошчилигидаги бир гуруҳ олимлар томонидан олиб борилди. Тадқиқот 1990 -2020 йилларда лойиҳаларни бошқаришни янада ривожлантириш тенденсияларини таҳлил қилди ва аниқлади:

• 
  ваколатлари;
  
• 
  хатти-ҳаракат йўналиши;
  
• 
  манфаатдор томонларни бошқариш;
  
• 
  алоқа (коммуникатсиялар);
  
• 
  лойиҳа менеж эрининг мартаба й ў ли;
  
• 
  стандартлар ва сертификатлаш.
  

Бундан ташқари, лойиҳаларни бошқариш соҳасидаги энг истиқболли йўналишлар бўйича прогнозлар келтирилган бўлиб, унда қуйидагилар мавжуд эди:

• 
  Интернет технологиялари;
  
• 
  шартномалар;
  
• 
  аутсорсинг;
  
• 
  лойиҳа менежерининг роли;
  
• 
  лойиҳаларни танлаш;
  
• 
  лойиҳаларни бошқариш бўйича тренинг;
  
• 
  рискларни бошқариш;
  
• 
  алоқа (коммуникатсиялар).
  

3.3Лойиҳаларни бошқаришнинг замонавий методологиялари
Назариянинг муваффақиятли амалий қўлланилиши унинг ички ривожланишининг узлуксиз жараёнини назарда тутади. Замонавий корхоналар лойиҳаларни бошқариш учун янги талаблар қўйди, улар ҳатто 10 йил олдин ҳам бўлмаган.
Назария ушбу талабларга жавоб берадиган, лойиҳаларни бошқариш учун ишлаб чиқилган, янада интегратсиялашган ёндашувларни таклиф қилади, бу эса бошқарув масалаларига кўпроқ эътибор қаратилади.
Назарияни янада такомиллаштириш учун асос бўлган замонавий лойиҳаларни бошқаришнинг айрим асосий ёндашувлари ва тамойилларини кўриб чиқамиз:
Лойиҳаларнинг ички ривожланишига асосланган ёндашув. Лойиҳани амалга ошириш билан шуғулланадиган мутахассисларга лойиҳани бошқаришда тобора кўпроқ эътибор берилади. Бу замонавий шароитларда лойиҳаларга зарур мослашувчанликни таъминлайдиган янги инноватсион ғоялар пайдо бўлишига ҳисса қўшадиган ходимларнинг яхши мувофиқлаштирилган ва ижодий ишидир.
Ички лойиҳани ишлаб чиқиш ўз ичига олади:

• 
  ходимларнинг индивидуал ривожланиши;
  
• 
  бошқарув гуруҳлари, корпоратив маданият ва ишлаб чиқаришни ривожлантириш уларга асосланган иқтисодий муносабатлар;
  
• 
  лойиҳа бошқарувини такомиллаштириш дастурларини рағбатлантиришга йўналтирилган сиёсатни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш.
  

Лойиҳа бошқарувининг турли жиҳатларининг юқори интегратсиясига асосланган ёндашув корпоратив стратегик режага қаратилган. Лойиҳани бошқариш стратегик режа билан ўзаро муносабат корхонанинг узоқ муддатли муваффақияти учун калит ҳисобланади. Лойиҳа бошқарувини ушбу ёндашув асосида қайта ташкил қилиш турли хил ўзгаришларни талаб қилади - лойиҳа менежерлари ва ходимларидан корхонанинг молиявий ва бизнес фаолиятини бошқаришнинг бутун тизимига ўзгартиришлар киритиш.
Интегратсия қуйидагиларни ўз ичига олади: 1) лойиҳанинг интегратсияси ва стратегик режаси; 2) муайян лойиҳаларни бошқаришда интегратсиялаш.
Лойиҳа бошқарувини ривожлантириш модели (ПМММ - Прожеc Манагемент Матуритй Модел) асосидаги ёндашув. Ушбу модел лойиҳа мақсадлари учун стратегик режалаштиришни ривожлантиришга ёрдам беради. ПМММ модели лойиҳани бошқаришнинг бошқа даражасини акс эттирувчи 5 асосий даражадан иборат (2-расм).

1.