Majburiyатlar hisobi

Dt «Kafolatli xizmat bo`yicha zahira» 50000
Kt «Тovarlar» 50000


Hisobdor shaxslarga qarzdorlik bo`yicha hisob-kitoblar
Bunday qarzdorlik korxona tomonidan xodimlarga ma`muriy-xo`jalik xiz-mat safarlari uchun berilgan bo`nak summalari bilan haqiqiy sarflangan xarajat-larso`mmalari o`rtasida yuzaga kelgan farq natijasida kelib chiqadi. Bo`nak puli olmay turib, xodimlar tomonidan tegishli maqsadlarda mablag`lar sarflanishi natijasida ham qarzdorlik paydo bo`lishi mumkin. Hisobdor shaxslar belgilangan muddatda haqiqiy sarflangan summalar yuzasidan hisobot berishlari kerak. Ular o`z hisobotlariga sarflangan summalarni isbotlovchi hujjatlarni ilova kilish-lari lozim. Haqikatda sarflangan summa hisobot uchun berilgan bo`nak summasidan oshsa korxonani hisobot beruvchi shaxslar oldida qarzdorligi yuzaga keladi va ushbu ortiqcha summa «Hisobdor shaxslar oldidagi qarzdorlik» deb nomlangan hisobvaraqning kredit tomonida qayd qilinadi.


11-misol. «XYZ» kompaniyasi bosh muhandisi ishlab chiqarish maqsadlarida Тoshkent shahriga xizmat safariga borib kelish uchun kassadan 35000 so`m bo`nak oldi. Хizmat safari tugagach, bosh muhandis tegishli hujjatlar bilan 50000 so`mlik xarajatni o`z ichiga olgan hisobotni topshirdi. Kompaniya rahbari ushbu hara-jatlarni to`lig`icha qoplab berishga rozilik bildirib hisobotni imzoladi. Bu xo`jalik muomalalari buxgalteriya hisobida quyidagicha aks ettiriladi:


Хodimga bo`nak summasi berilganda
Dt «Хizmat safari bo`yicha berilgan bo`naklar» 35000
Kt «Kassa»
35000
Хodim tomonidan topshirilgan hisobot inobatga olinganda
Dt «Asosiy ishlab chiqarish xarajatlari» 50000
Kt «Хizmat safari bo`yicha berilgan bo`naklar» 35000
Kt «Hisobdor shaxslar oldidagi qarzdorlik» 15000


5.Uzoq muddatli majburiyatlarni hisobga olish xususiyatlari.

Тo`lanish muddati bir yil yoki bir operatsion tsikldan ko`p bo`lgan majbu-riyatlar uzoq muddatli majburiyatlar sifatida tan olinadi. Ularning tarkibi xuddi joriy majburiyatlarnikiga o`xshash bo`ladi. Lekin bunday majburiyatlarni hisobga olishning o`ziga xos xususiyatlari ham bor. Bu xususiyatlarni ko`rib chiqish-ni uzoq muddatli majburiyatlar tarkibida alohida o`rin tutuvchi «Mol etkazib beruvchi va pudratchilarga to`lanadigan hisobvaraqlar» bilan bog`liq muomalalardan boshlaymiz. Bular mahalliy va xorijiy hamkorlardan nasiyaga olingan asosiy vo-sita, xom ashyo va materiallar, foydalanilgan xizmatlar natijasida yuzaga kelgan va to`lanish muddati bir yil yoki bir operatsion tsikldan ortiq bo`lgan majburiyatlardir.

12-misol. «XYZ» kompaniyasi 3 yil ichida bir xil qismlarda to`lab berish sharti bilan xorijiy hamkoridan 750000 so`mlik xom ashyo sotib oldi. Shunga ko`ra bu majburiyatning hisobot yiliga tegishli qismi joriy majburiyatlar, qolgan yillarga tegishli qismi esa uzoq muddatli majburiyatlar tarkibida hisobga oli-nadi.