“makroiqtisodiyot” fanidan joriy nazorat uchun -mustaqil ta’lim keyslar
Download 441.18 Kb. Pdf ko'rish
|
Makroiqtisodiyot fanidan 2-MT
|
Keys 7. Markaziy bank. Pul taklifining tezkor o‘sishi iqtisodiyotda nobarqarorlikni,yuqori inflyatsiyani keltirib chiqarishi mumkin. Shu sababli markaziy bankning eng birinchi vazifasi pul takliflarini nazorat qilishdir. Bank ko‘pgina qudratli siyosiy kuchlar bilan to‘qnash keladi,ular bankka bosim beradi,ular arzon kreditlarni kengaytirish va byudjet defitsitini moliyalashtirishda xamkor bo‘lishga xarakat qilishadi. Tajriba shuni ko‘rsatadiki,bunday siyosiy bosimlarga qarshilik ko‘rsatishda Markaziy bank ba’zi bir institutsianal mustaqilikka ega bo‘lmasa qiyin axvolga tushib qolishi mumkin,amaliyotda Markaziy bankning mustaqilligi darajasi mamlakatlar bo‘ylab farq qiladi. Masalan AQShda FRS qolgan davlat sektorlaridan mustaqil FRS boshiaruvchilari kengashi raisi Prezident tomonidan tayinlanadi va professional kshchnikmalari sinovidan shchtgandan keyin,shuningdek mustaiillika tekshiruvdan sshchng senat tomonidan tasdiqlanadi. Federal Rezerv sistemasi boshqarmasi Kengashini rais boshqaradi,va xar qaysi a’zo 14 yilga tayinlanadi,ammo kamdan-kam bu muddatni oxirigacha etadi. Rais 4 yilga tayinlanadi,undan keyin u oddiy Kengash a’zosiga aylanadi.Germaniyada Bundens bank Prezidenti AQShga qaraganda ko‘proq mustaqillikka ega.Ko‘pgina rivojlanayotgan mamlakatlar Markaziy bankning mustaqilligi katta emas. Ko‘pincha u g’aznaning bir bo‘limi bo‘lib hisoblanadi,yoki bank Prezidenti,mamlakat Prezidenti bilan istalgan vaqtda qo‘shilib ketadi.Bunday sharoitlarda Markaziy bank siyosiy bosimlarga,ijrochi hokimiyatga qarshilik ko‘rsata olmaydi. Shuning uchun hozirgi vaqtda ko‘pgina rivojlanayotgan mamlakatlarda Markaziy bank mustaqilligini kengaytirish borasida yaxshigina qadamlar tashladi. Savollar 1. Muallif fikrlari sizga ma’qulmi? 2. Markaziy bank tomonidan pul taklifi nazoratini susaytirish qanday oqibatlarga olib keladi? 3. Byudjet kamomadini moliyalashtirish pul taklifini kengaytirish hisobiga amalga oshirilsa nimaga olib keladi? |
