“makroiqtisodiyot” fanidan joriy nazorat uchun -mustaqil ta’lim keyslar

Keys 3. Buyuk depressiya va iqtisodchilarning inqiroz to‘g’risidagi 
qarashlari. Zamonaviy tarixda Buyuk Depressiya - 30-yillardagi yirik iqtisodiy 
1
Assalomu alaykum,
Hurmatli talabalar, sizlarga “Makroiqtisodiyot” fanidan jory nazorat uchun 2-
MUSTAQIL TA’LIM HEMIS TIZIMI PLATFORMASI orqali berilmoqda. Jurnaldagi tartib raqamiga 
muvofiq mos keladigan har ikki talabadan iborat guruh ketma-ketlikdagi keysni tanlab olib(masalan, 1-
guruh 1-keysni, 2-guruh 2-keysni tanlaydi va bajaradi), undan keyin 2- MUSTAQIL TA’LIMda keltirilgan 
topshiriqni tahlil qilib kompyuterda Word Office dasturining Документ Word 97-2003 файл типида 
bajarib, PDF shaklida yana qaytadan HEMIS tizimiga yuklashi va qog‘oz variantda chiqargan holda 
semenar mashg‘ulot darslarida himoya qilishi lozim. 
“Makroiqtisodiyot” fanidan daftaringizda ma’ruzadagi fanning 16 ta mavzusining konspekti to‘liq 
bo‘lsagina, bajarilgan to‘g‘ri topshiriq uchun 2(ikki) ball, konspekt 3(uch) ball, umumiy 5(besh) ballgacha 
beriladi va baholanadi. 
ESLATMA: “MAKROIQTISODIYOT” FANIDAN BERILGAN 2-MUSTAQIL TA’LIM UCHUN JAMI 
5(BESH) BALL BERILADI. TOPSHIRISH MUDDATI: 2023 YIL 20 APRELGACHA BELGILANDI.

---

2 
halokat bo‘ldi. 1929-1933 yillarda sanoat ishlab chiqarilishi sezilarli darajada 
tushib ketdi. AQSHda deyarli yarmiga, Germaniyada 40, Fransiyada deyarli 30, 
Buyuk Britaniyada atigi 10, chunki bu yerda inqiroz 20-yillarda boshlangan edi.
Ammo inson kapitalining yo‘qotishlari ishsizlikda namoyon bo‘ldi. AQSHdagi
ishsizlik 1933 yilda jami ishchi kuchining ¼ qismini egallab oldi. 30- yillardagi 
ishsizlik oqibatlarini Germaniya ham boshidan kechirdi. Buyuk Depressiya
rivojlangan mamlakatlardan rivojlanayotgan mamlakatlarga ham yetib keldi. 
Bunchalik keng miqyosdagi inqirozga nima sabab bo‘lgan edi Iqtisogchilar, 
tarixchilar va jamiyatshunoslarda bu savolga doimo javob bor bo‘lgan. Buyuk 
depressiya makroiqtisodiyot fani rivojiga turtki bo‘lgan. D.Keyns bu narsaga 
mukammal tushuncha bergan birinchilardan edi. U depressiyaga uchrashning 
asosiy omili bo‘lib investorlarning kelajakka nisbatan ishonchlarining qat’iy 
emasligini ko‘rsatdi. U o‘zining Umumiy nazariyasida makroiqtisodiy muhitni 
tahlil qilib, o‘sha davrdagi surunkali ishsizlikning sabablarini tushuntirib berdi, 
shuningdek fizkal …. Siyosatini krizisga qarshi kurashning quroli sifatida qo‘llash 
harakatlarini taklif etdi. Ma’lum vaqt o‘tib Nobel mukofoti laureate Milton
Fridmen hamda Anna SHvarts asosiy sabab qilib 1929- 1933 yillardagi sinalgan 
haddan ziyod ushlab turilgan iqtisodiy o‘sishni ko‘rsatdi. Birgalikda qilingan 
ishlarida ular shuni ko‘rsatishadiki pul siyosatini o‘zgartirish bo‘yicha qilingan 
ishlar o‘zini oqlamadi. Massachuset texnologiya institutidan Piter Tyomen 
tomonidan talqin qilinishicha, Buyuk depressiya I jahon urushining kech qolgan 
oqibatidir. Iqtisodiy nazariyaning boshqa muammolari kabi Buyuk depressiya va 
uning mexanizmi sabablari haqida ham umumuy qarashlar qa’bul qilinmagan lekin 
bir qancha yondashuvlar mavjudki ularning har biri bu inqirozning sabablarini 
qisman ochib beradi.  
Savollar 
1. Nima Buyuk depressiyadan xarakterlanadi? 
2. Qanday holda turli iqtisodchilar Buyuk depressiya sabablarini tushuntirib 
beradi?