Мактабгача таълим концепцияси ва уни амалиётга жорий этиш

Психологик қўллаб-қувватлаш педагог ва бола ўртасидаги ҳиссий-шахсий муносабатларни ривожланишига олиб келади. ҳиссий-шахсий муносабатларни қидира бориб, бола педагог билан ўзаро муносабатга киришади ва мулоқот натижасида (диққат, дўстона муносабат ва бошқалар) намоён бўлган фазилатлари орқали уни ўрганади. Кейинги сафар у аввалги намоён бўлган фазилат учун алоқага киришади ва бунинг натижасида болада ҳиссий-ижобий ҳиссиётлар, атрофдагилар учун ўзининг аҳамиятлилиги шаклланади.

• Психологик қўллаб-қувватлаш педагог ва бола ўртасидаги ҳиссий-шахсий муносабатларни ривожланишига олиб келади. ҳиссий-шахсий муносабатларни қидира бориб, бола педагог билан ўзаро муносабатга киришади ва мулоқот натижасида (диққат, дўстона муносабат ва бошқалар) намоён бўлган фазилатлари орқали уни ўрганади. Кейинги сафар у аввалги намоён бўлган фазилат учун алоқага киришади ва бунинг натижасида болада ҳиссий-ижобий ҳиссиётлар, атрофдагилар учун ўзининг аҳамиятлилиги шаклланади.

Педагогик ўзаро мулоқотнинг учинчи босқичида ҳиссий-шахсий муносабатларнинг ривожланиши амалга оширилади, ушбу жараён ўзаро мулоқотдаги “педагогик интуиция”нинг шаклланишига ва уни маълум бир услуб сифатида яратилишига ва бир-бири билан мулоқот структурасини барпо этишга имкон беради.

• Педагогик ўзаро мулоқотнинг учинчи босқичида ҳиссий-шахсий муносабатларнинг ривожланиши амалга оширилади, ушбу жараён ўзаро мулоқотдаги “педагогик интуиция”нинг шаклланишига ва уни маълум бир услуб сифатида яратилишига ва бир-бири билан мулоқот структурасини барпо этишга имкон беради.

ҳамкорлик педагогикаси катталарнинг (тарбиячи, ота-она ва бошқалар) олдига таълим тарбия жараёнида мулоқотнинг альтруистик (ўзининг шахсий қизиқишларини эмас, балки бошқалар манфаати учун ҳаракат қилиш) услубини қўллаш заруриятини қўяди. Болага альтруистик таъсир кўрсата бориб, педагог боланинг устидан ҳукмронлик қилишдан, уни назорат қилиш, зўравонлик, куч ишлатишдан воз кечиб, тарбияланувчига унинг ҳоҳишига кўра эркин танлаш ҳуқуқини беради. Мазкур мулоқот услуби шароитида бола ўзига нисбатан сўзсиз ва чексиз эътиқод, ўзининг шахсий имкониятларига ишонч ҳолатига тушади. Тарбияланувчининг ўз-ўзини аҳлоқий баҳолаши натижасида бундай ҳолат юзага келиши мумкин: ўзига нисбатан бошқаларнинг ишончини ҳис қилгач, у ўзининг имкониятларига ўзи ҳам ишона бошлайди, кўз олдингизда “кўтарилиб боради”. Болага нисбатан педагогнинг беғаразлиги болада ҳам беғараз фаолияти юритиш истагини уйғотади.

• ҳамкорлик педагогикаси катталарнинг (тарбиячи, ота-она ва бошқалар) олдига таълим тарбия жараёнида мулоқотнинг альтруистик (ўзининг шахсий қизиқишларини эмас, балки бошқалар манфаати учун ҳаракат қилиш) услубини қўллаш заруриятини қўяди. Болага альтруистик таъсир кўрсата бориб, педагог боланинг устидан ҳукмронлик қилишдан, уни назорат қилиш, зўравонлик, куч ишлатишдан воз кечиб, тарбияланувчига унинг ҳоҳишига кўра эркин танлаш ҳуқуқини беради. Мазкур мулоқот услуби шароитида бола ўзига нисбатан сўзсиз ва чексиз эътиқод, ўзининг шахсий имкониятларига ишонч ҳолатига тушади. Тарбияланувчининг ўз-ўзини аҳлоқий баҳолаши натижасида бундай ҳолат юзага келиши мумкин: ўзига нисбатан бошқаларнинг ишончини ҳис қилгач, у ўзининг имкониятларига ўзи ҳам ишона бошлайди, кўз олдингизда “кўтарилиб боради”. Болага нисбатан педагогнинг беғаразлиги болада ҳам беғараз фаолияти юритиш истагини уйғотади.