Мактабгача таълим муассасалари ходимларини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш республика ўҚув-методика маркази

Тез айтиш

1. 
   Жамила жийдани жойига жойлади.
   
2. 
   Экинни Эркин эккан экан.
   

Тарбиячи болаларга Анвар Обиджон қаламига мансуб «Ёнғоқ» шеърини айтиб беради
Баҳорда тўн бичаман, уни кузда ечаман.
Шамол келса ғувиллаб, тўкиламан дувиллаб.
Олма
Олмадир менинг исмим,
Бирам ёқимли исим.
Неъмат ичра аъломан,
Етмиш дардга давоман.

Машғулот охирида «Боғбон» ҳаракатли ўйини ўйналади.

Мавзу. Табиат хакида сухбат
Мақсад: Болаларнинг табиат тўғрисидаги билимларини аниқлаб, табиат дунёсининг ранг-баранглиги, ўсимликлар ва ҳайвонот оламининг, жонли ва жонсиз табиатнинг уйғунлиги ҳақидаги билимларини кенгайтариш, табиат ҳоди-саларини кузатиш.
Машғулотнинг бориши: Тарбиячи болалар билан «Табиат деганда нимани тушунамиз?» мавзусида суҳбат уюштиради.
Феруз: Атрофимизда мавжуд қуёш, ой, юлдузлар, ер, ҳаво, сув, тоғу тошлар, дала-қирлар, дарахтлар, ўсимликлар ва одамлар — буларнинг ҳаммаси табиатдир.
Тарбиячи: Атрофимизни ўраб турган, Ферузжон санаб ўтган барча нарсалар табиат ёки экология деб агалади. Табиат шундай ажойиб нарсаки, ундаги жонли ва жонсиз, ранг-баранг ўсимликлар ва ҳайвонот оламини уйғунсиз тасаввур этиб бўлмайди. Атрофимиздаги табиат манзарасига бир боқинг: мо-вий осмонда қуёш чарақлаб, оқ булутлар сузиб, қушлар чарх уриб юрибди. Дарахтларнинг барглари шамолда шитирлайди, арикда сув жимирлаб оқаяпти, гуллар очилган, ўтлар яшнаб кўкарган, бу гўзал табиат қўйнида эса инсон, яъни сиз ва биз яшаймиз. Табиатдаги ҳамма нарсалар, жараёнлар бир-бири билан боғлиқдир. Табиатнинг узилмас занжири бўлган бу орга-низмнинг ривожланиши учун нима зарур?
Одина: Ҳаво, сув, қуёш, ёруғлик, иссиқлик, озиқ-овқат.
Тарбиячи: Тўғри, булар ҳаммаси бир-бири билан боғлиқ. қуёш иссиқлик етказиб берса, сув қон сингари ўсимликлар учун озуқа, тупроқ. Дарахтлар ва ўсимликлар инсон учун маҳсулот етказиб берса, инсон уларни истеъмол қилиб, табиатнинг ривожлани-ши учун уни парвариш қилади.
Камола: Масалан, терак ёз давомида жуда кўп чангни ютиб, одамларға тоза ҳаво етказиб беради.
Тарбиячи: Дарахтлар ва буталар ҳавони чанг ва ғубордан то-залайди, иссиқ кунларда одамлар уларнинг сояларида дам оли-шади, дарахтлар одамларга мевалар етказиб беради. Ўсимлик-лар одамлардан ташқари ҳайвонлар билан ўзаро чамбарчас боғ-лиқдир. Ҳайвонлар нима билан озиқланишини ким айтади?
Камола: Ҳайвонлар ўт-ўланлар, ўсимликлар, уларнинг ме-валари билан озиқланади.
Тарбиячи: Тўғри, демак, дарахтлар ҳайвонот олами учун ҳам озуқа сифатида хизмат қилади. қушлар, ҳайвонлар ўсимлик-ларга қандай фойда беради
Нафиса: қушлар, баъзи бир ҳайвонлар дарахтларга зарар етказадиган қурт ва ҳашаротларни еб, уларни ҳимоя қилади.
Тарбиячи: Биз сизлар билан санаб ўтган одамлар, дарахт-лар, ўсимликлар, ҳайвонлар, қушлар — барчаси жонли табиат вакилларидир. Чунки улар озиқланади, нафас олади, ўсади, ривожланади, кўпаяди ва охирида нобуд бўлади. Улар шу ху-сусиятлари билан ҳам жонсиз табиат жисмларидан фарқ қила-ди. Жонли табиат султони одам — ўз ҳаёти учун зарур барча нарсаларни жонли ва жонсиз табиатда, меҳнат жараёнида яра-тади. Лекин шу билан бирга, табиат бойликларидан оқилона фойдаланиш учун инсон уни яхши билиши, севиши ва ҳимоя қилиши керак. Шу сабабли кейинги вақтда «экология» деган тушунча пайдо бўлди (экология — экос — уй, логос — фан, деган лотинча сўзлардан ташкил топган). Яъни барча тирик мавжудотлар уйи (табиат ҳақида фан). Экология тирик мавжу-дотларнинг бир-бири ва жонсиз табиат билан боғлиқлиги, одам-нинг табиатдаги хулқ-атвори, унинг табиатга маданий муноса-бати ҳақидаги фикрдир. Табиат ва инсон бир—бутун.

1. 
   Зар гилам — зар-зар гилам, кўтарай десам оғир гилам. (Ер.)
   
2. 
   Кетаверади, кетаверади, орқасига қарамайди. (Сув.)
   
3. 
   Тилла сандиқ очилди — ичидан зар сочилди. (қуёш.)
   

Тарбиячи: Табиатда жисмлар қаттиқ, суюқ ва газсимон бўли-ши тўғрисида болаларга тушунча беради. Масалан, тош, темир — қаттиқ жисм; сув, нефть, бензин — суюқ жисм. Улар шакл-сиз бўлиб, оқиб кетиши, ёйилиб ёки учиб кетиши мумкин. Ҳаво, габиий газ — газсимон жисмлар, уларнинг баъзи бирларидан нафас оламиз. Улар тарқаб, учиб кетиш хусусиятига эга, суюқлик сингари шаклсиз, ҳаво бошқа жисмлардан бўшаган барча бўшлиқларни эгаллаб, кўзга кўринмайди.

Тарбиячи: Раҳмат, болажонлар, табиат жисмлари ҳақидағи олган билимларимизни жуда чиройли қилиб шеърий ифодапа-дингиз. Энди ўзимизни тест саволлари орқали синаб кўрамиз.

1. 
   Ер, сув, тоғу тош ҳам ухлайдими? Ухласа, қайси фаслда?
   А) қишда В) ёзда С) баҳорда.
   
2. 
   Хаёт ташкил топган 4 унсурлардан номаълумини топинг.
   А) сув Б) ҳаво С) тупроқ Д) ...?
   
3. 
   қишда қайси дарахт ухламайди?
   А) чинор В) хурмо С) арча
   
4. 
   Ойна каби ялтирайди, иссиқ тегса мўлтирайди?
   А) ойна В) муз С) сув
   

Тарбиячи болалар билан ҳар бир фаслга хос ўзгаришлар ҳақида якуний суҳбат уюштиради ва машғулотни тугатади.

МАВЗУ «Дунёдаги энг ғаройиб нарса»

(сув билан тажрибалар)

Мақсад: Болаларнинг сув ҳақидаги билимларини аниқлаб, диққатини инсон хаётида сувнинг аҳамиятига жалб қилиш, уни табиатда қаерда ва қандай кўринишда учрашини кўрсатиш