Maktabgacha yoshdagi bolalar o‘sishi va rivojlanishining asosiy qonuniyatlari

Ijtimoiy omillar.
Oiladan tashqari do‘sona munosabatlar, o‘qituvchilar o‘quvchilar bilan munosabat, jamoadagi faoliyat, ijtimoiy iqtisodiy xolati, bularni xammasi bola o‘sish va rivojlanishiga ta'sir qiladi.
Bolani rivojlanish qonuniyatlari va rivojlanishni o‘ziga xosligi.
Bolani rivojlanish qonuniyatlari.
Ko‘krak yoshidagi bolani rivojlanish jarayoni ma'lum tartibda amalga oshadi. Ya'ni rivojlanish boshdan oyoq qo‘l lar tomon yo‘naladi. Markazdan periferiyaga qqarab . Masalan: 1 chi asosiy xarakati boshni ushlaydi, o‘tiradi, qo‘l lari bilan tiralib turadi va nixoyat mutsaqil yura olishi mumkin. Shuningdek yuqori tomondan avvaliga qo‘l yelka va tirsaklar xarakati, qo‘l bilak va kaftlari, oyoqlar xam xuddi shunday periferiyaga qqarab rivojlanadi.
Lekin bolalarda genetik omillarga asoslangan o‘sish va rivojlanishni shunday tomoni borki u tashqi muxit omillari va o‘tkazilgan tajribalarga bog‘liq emas. Bu yetilish davri xisoblanadi. Bu xolatni davri va tezligi a'zo va sistemalar bo‘yicha turlcha bo‘ladi. Masalan: Ko‘krak davrida o‘sish juda tez rivolanadi. Keyinchalik sekinlashib jinsiy yetilish davrida yana tezlashadi. Agar a'zo va sistemalari bo‘yicha aloxida ko‘rib chiqsak, 1 chi bo‘l ib nerv sistemasi rivojlanadi va maktabgacha bo‘l gan davrda tugallanadi. Lekin jinsiy a'zolar rivojlanishi xammadan kech boshlanadi va jinsiy yetilish davrida tezlashadi.
O‘sish va rivojlanish jarayoni aniq tartibda qonuniyatlarga asoslangan xolda bo‘ladi. Orqaga qaytish, yoki sakrashlar bo‘l maydi. Masalan: ko‘krak yoshidagi bolalarning matorikasini rivojlanishi, nerv sistemasini rivojlanishi bilan birga namoyon bo‘ladi: boshini ushlash, o‘tirish, qo‘l iga tayanish, yurishni bilish.
Rivojlanish boshdan boshlanib oyoq qo‘l lar tomon yo‘naladi. (sefolakaudal yo‘nalishda). Markazdan periferiyaga tomon (rivojlanishni proksimoditsal tendensiyasi) rasm 2.2. masalan: bolada narsalarni ushlash rivojlanganda avvaliga bola qo‘pol yelka va qo‘l Xarakatlari bilan ushlaydi. Keyin esa katta va boshqa barmoqlar bilan va oXirida buyumlarni ko‘rsatkich va katta barmoq bilan ushlaydi. Rasm 2.3.