Ma‘lumot – axborot hujjatlari


Rasmiy idoraviy uslubi haqida ma’lumot


Download 32.45 Kb.
bet2/6
Sana09.02.2023
Hajmi32.45 Kb.
#1181566
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
ddddddd

Rasmiy idoraviy uslubi haqida ma’lumot
Til birliklari va materialidan fikrni ifodalash maqsadida foydalanish jarayoni nutq sanaladi. Hayotning turli sohalariturlicha nutq vaziyatlarida tildagi leksik, frazeologik, fonetik va grammatik vositalarni tanlash va ulardan foydalanish usullari ham har xil bo‘ladi. Shunga ko‘ra, nutqning quyidagi uslublari o‘zaro farqlanadi: so‘zlashuv uslubi, rasmiy-idoraviy uslub, ilmiy uslub, publisislik uslub va badiiy uslub.
Rasmiy-idoraviy nutq uslubi jamiyatdagi ijtimoiy-huquqiy munosabatlar, davlat va davlatlararo rasmiy, siyosiy-iqtisodiy, madaniy aloqalar uchun xizmat qiluvchi uslubdir. Bu uslub hujjatchilik xarakteri bilan ajralib turadi. Shunga ko‘ra, yozma nutqning xizmatga doir bu turi davlat qonunlari, farmonlarbayonotlar, shartnomalar, idora hujjatlarie’lonlar va boshqa rasmiy yozishmalar uslubi hisoblanadi.
O‘zbek tilining rasmiy idoraviy til sifatida qo‘llanishi qoraxoniylar hukmronligi davrida boshlandi. XX asrdan so‘ng o‘zbek xonlari va amirlari saroylarida yozilgan turli xil hujjatlar o‘ziga xos mazmuni, muayyan tartibi va nutqiy qolipi bilan ajralib turadi. Sho‘ro hukmronligi davrida o‘zbek va rus tillarida ish yuritish huquqi qonunlashtirilgan bo‘lsa-da, amalda o‘zbek tilining ijtimoiy mavqeyi past edi. O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi rasman ish yuritish maqomi mustahkamlandi.
Boshqaruv jarayonining murakkabligi va serqirraligiga muvofiq ravishda idoraviy ish yuritish qog‘ozlari, hujjatlar ham xilma-xil va miqdoran juda ko‘p. Hujjatlarning maqsadi, yo‘nalishi, hajmi, shakli va boshqa bir qator sifatlari ham turlichadir
3.So‘zlarning o‘z va ko‘chma ma’nosi. Metonimiya nima? Metonimiyaga misollar keltiring.
JAvob 2 So'zning o'z va ko'chma ma'nolari. So'zlarning nutq jarayoniga bog'liq bo'lmagan atash ma'nosi o'z ma'no sanaladi. So'zning nutqdan boshqa so'zlarga bog'lanib hosil qiladigan yondosh ma'no ko'chma ma'no hisoblanadi. Masalan: Odamning qulog'i - o'z ma'no, qozonning qulog'i - ko'chma ma'noda.. O'z va ko'chma ma'no birikib, ko'p ma'noli so'zni hosil qiladi.
Metonimiya – yunoncha so’z bo’lib, “qayta nomlash ” degani. Metonimiya ham ma’no ko’chish usullaridan biri bo’lib, bunda “bir predmetning, belgining , harakatning nomi boshqasiga o’xshashlik asosida emas, bog’liqlik asosida ko’chiriladi. ”37
Metominiya ham yangi ma’no hosil qilish jarayoni va bu jarayon natijasining barqarorligiga ko’ra lison va nutqqa dahldor hodisa, boshqacha aytganda metonimik hosila ma’no sof yoki lisoniy bo’lishi mumkin. 
  1. Bir predmet nomi shu predmetdagi boshqa bir predmetga ko’chiriladi.


  2. Bir predmet nomi shu predmetga soslangan o’lchov birligining nomi bilan xizmat qiladi.


  3. Bir predmet nomi shu predmet asosida hosil bo’ladigan predmetga ko’chiriladi.


  4. Harakatning nomi shunday harakat natijasida hosil bo’ladigan predmatga ko’chiriladi.



4.Adabiy til va me’yor tushunchasi. Orfografiya nimani o‘rganadi?

Download 32.45 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling