Manbashunoslik

3.3. Asar muallif! va uning yashagan davri
Qo'lyozm adagi asar muallifi va uning yashagan davri to'g'risida ixcham
m a ’lum ot keltirilishi zarur. O datda, sharq tarixchilari nom lari ixcham
tarzd a va to 'la keltirilishi, im kon darajasida n om lar originalda, y a’ni 
arab alifbosida berilishi kerak. M uallifning tug'ilgan yili va vafoti, yaratgan 
asosiy a sa rla ri, u la rn in g q isq a c h a m a z m u n i k e ltirilish i m aq sad g a 
muvofiqdir. Shuningdek, m uallif yashagan davr, jam iyat to 'g 'risid a ham
talabalarga tu sh u n ch a berish zarur.
3.4. Manbadagi asarning umumiy xarakteri
M anbadagi asarning um um iy xarakteri deganda, asar m azm unining 
um um iy tarixga, m asalan, «Tarixi Tabariy», «Jomi ut-tavorix», «Ravzat 
us-safo» kabi asarlarga xos xususiyatlarini aniqlash nazarda tutiladi. Yoki 
sulolalar tarixi — «Tarixi Bayhaqiy», «Tarixi salotini m ang'itiya» kabi 
asarlarga xos xususiyatlarini aniqlash tushuniladi.
B ulardan tashqari y ana xotira xarakterdagi m an b ala r — « T em ur 
tuzu k lari» , « B oburnom a» (V aqoye), «Tarixi Rashidiy» kabi a sa rlar 
xususiyatlari ham mavjud.
S of tarixiy asarlardan tashqari m anba sifatida yana tazkiralar — shoirlar,
22

---

adiblar va ta sa w u f nam oyondalari to ‘g ‘risidagi m ajm ualar h am k atta ilmiy- 
tarixiy aham iyatga ega.
D in nam oyandalari t o ‘g ‘risida agiografik xarakterdagi asarlar ham
m uhim tarixiy m an b a b o ‘lib xizm at qilishi m um kin. B ulardan tashqari 
yozm a yodgorliklardan, ayniqsa, m aktublar va hujjatlar n am u n alarid an
m anbashunoslik d arsla rid a va shu sohaga oid m axsus tad q iq o tla rd a
foydalanish m u m k in 1.
Bu yerda keltirilgan asar xarakteri t o ‘g ‘risidagi m a ’lu m otlar bakalavrlar 
uchun kifoya d eb hisoblaym iz. Y ozm a m an b a va undagi asar to ‘g ‘risidagi 
boshqa tafsilotlar m axsus ilmiy tadq iq otlarda istifoda etiladi.