Манги булаклар doc

ЖОЛАЎШЫНЫҢ ТҮНГИ ҚОСЫҒЫ 
Қараңғы түнде туў анда
Қалғып асқар таў турар.
Толықсып салқын думанда,
Ойпатлар жым-жырт маўжырар. 
Жапырақлар да қозғалмас,
Гүзар жолда тынар шаң...
Сабыр етип тур азмаз, 
Сен де усылай тынарсаң... 

---

33
ҲАФЫЗҒА 
О, сен Ҳафыз! Сениң менен қай адам
Таласа алар теңликке? 
Зуўлар кемең ушқан қустай қыядан,
Қақ айырып кеңликти. 
Қорқынышсыз сиңип теңиз төрине, 
Желқомың пəт алады.
Көксин керип күшли даўыл өрине, 
Қайтпай жүзип барады. 
Гейде қосығын бир салқын леп таратып, 
Ағыс болып сарқырар.
Жалын болып гейде ушқын боратып, 
Жүрегимди шарпыған. 
Шық жарқырап мақтаныштың Шолпаны, 
Қуй денеме күш-дəрман.
Туслериме енген Ҳафыз мəканы, 
Мен де саған қуштарман! 
ЗУЛЕЙХАҒА 
Наз ҳəм жылўа менен жүз əлўан дөнип,
Бир сениң кеўлиңди табалмай сонша, - 
Ышқы азабында тынбай өртенип,
Мезгилсиз солады есапсыз ғумша. 
Бармақтай шийшеге толтырып əтир,
Саған бериў ушын өзиниң жупарын, -
Қанша өсимликлер өлип баратыр,
Сен ушын бийнышан тəрк етип бəрин? 
Сергек нəпес алған қанша өмирлер,
Сөйгип, пидə болды гүл дийдарына?
Сек деп албырасып ғошшақ бүлбиллер,
Татлы үн излейди намаларына. 
Лекин, сен жылама, ышқы ҳүкиминде,
Ким қурбан болса, налымас оған.
Темирлəн патшаның ғəзебинен де
Бийҳуўда қырылған ғой есапсыз адам!
* * * 
... Дурыс емес: гөззал тəбият ҳəм де нəўбəҳəр
Жер - аспанның көринисинде десең егер де.
Тəбият та, наўбəҳəр де сен бар жерде бар,
Периштем, тек сен жүрген жерде. 

---

34
ШИЛЛЕР 
(1759-1805) 
Толып тасқан ғошшақ мəрдана инсан 
Дүньяға жəриялар өз гөззалығын. 
Шиллер. 
Фридрих Шиллер - уллы немец шайыры ҳəм 
драматурги, 
искусство 
теоретиги 
Германияның 
шеткеридеги Марбах деген кишкене шəҳəринде əскерий 
фельдшер семьясында туўылады. Ол өз өмиринде көп 
тарығыўларды, герцогтың күшли идеялық душпанларының 
қуўдалаўларын көрген. 
Шиллердиң лирикалық қосықлары ҳəм əжайып 
балладаларынан басқа оны дүнья театрларына алып шыққан 
“Қарақшылар”, “Дон Карлос”, “Мəккарлық ҳəм муҳаббат”, 
“Орлеан қызы”, “Мария Стюарт”, “Вильгельм Телль” 
трагедиялары ҳəзир де жер жүзи театрларында үлкен 
қызығыўшылық пенен көрсетиледи. 
Шиллер өзиндей уллы замандасы Гёте менен жақын 
қатнасықта болған. 
Азатлыққа умтылыў, адамның инсанлық пазылетин 
жоқары қойыў, феодаллық дүзимди жек көриў сезими 
Шиллер шығармаларының терең гуманистлик идеясын 
биняд етеди. 
ҚОЛҒАП 
Баллада 
Ай-ҳай дүнья, қызық көп-аў өзиңде!
Король - патша берилип мəс сезимге,
Таластырып қамап қойған аңларын,
Қызық көрер иши пискен гезинде.
Баронлары, қонақлары, баласы
Ҳукимдардың қапталына жарасып,
Бийик балкон - шардəреге шықты да,
Турды бəри тамашаға қарасып. 
Рыцарлар ерлик даңқы танылған,
Көзлеринде ышқы оты жалынлар.
Қызық көрмек болып қуўдай сызылды
Зер липаслы үлбиреген ханымлар. 
Король бир ишарат берди бир пəсте,
Темир тор қапысы ашылды əсте,
Маң-маң басып шықты жайсан арыслан,
Бир ақырып қойды айбатлы түсте,
Арты жиңишке, бас бети дəўсебендей,
Көз қарасы шайнамастан жегендей.
Дəл ортаға жатып алды созылып,
“Батыр болсаң, жантасып көр” дегендей. 

---

35
Король бир ишарат берди тағы да,
Екинши темир тор ашылды сонда.
Ғарғып шықты жаў жүрекли жолбарыс, 
Бата алмады бирақ ол арысланға.
Аң патшасын көрип, былғап қуйрығын,
Күткендей-ақ оның ҳəмир-буйрығын,
Бир-еки бақырып, тумсығын жалап,
Өзинен күшлиниң шалғандай ығын,
Ол ҳəм жатты. Король буйырды жəне,
Үшинши темир тор ашылды мине.
Еки қаплан-барыс шыға секирди,
Бийғам жаткан жолбарыстың үстине.
Жолекең оларды кағып таслады,
Арыслан көз ашып, оны хошлады.
Қапланлар да күш атасын сезген соң
Ырылдап, қыйпаңлап жата баслады. 
Тынышлықта сөйтип аз ўақыт өтти,
Турған журттың сабыр-тақаты питти.
Жыртқыш аңлар жатқан жерге бир ўақта
Балконнан бир қолғап түсти де кетти,
Дем жетпей турғанда ескендей самал,
Журт селк етип, таңырқасты сол мəҳəл,
Сонда қасындағы өз жигитине
Мыйық тартып күлди бир сайыпжамал.
Мəккар күлки менен қыйылып қатты,
Шийрин зибан менен сулыў тил қатты. 
“Ырас болса, - деди менн сүйгениң,
Əкелип бер түсип кеткен қолғапты”.
Жигит үнсиз түсип кетти балконнан,
Жыртқышлар үстине кирди де, соннан – 
Тикке барып, алып қайтты қолғапты,
Арыслан ҳəм жолбарыстың алдынан.
Ханымлар “шуў” етип, ҳүрреси ушты,
Ҳəтте, еркеклер де ҳаўлыға түсти.
Гөр аўзынан аман қайтқан жас жигит,
Мақтаўларға қулақ аспады ҳеш те. 
Ашығының салқын қарап көзине,
“Алғысың ардана болсын өзиңе”,
Деп, əжелден алып келген қолғапты,
Ылақтырды сулыў қыздың жүзине.