Marketingning mohiyati va uning rivojlanishining asosiy bosqichlari

20-chizma. Talabning har xil holatlarida qo’llanadigan marketing 
tiplari 
O’zgartiruvchi (konversion) marketing - salbiy talabning mavjudligiga 
bog’liq, bunda bozorning katta qismi mazkur tovar yoki xizmatni inkor qiladi. 
Shuning uchun mazkur holda o’zgartiruvchi marketingning vazifasi bo’lib 
qandaydir mahsulotga nisbatan iste'molchilarning salbiy munosabatini ijobiy 
munosabatga yo’naltirish, narxni pasaytirish va uni samaraliroq siljitish yo’li bilan 
o’zgartirish hisoblanadi. Xorijiy amaliyotda o’zgartiruvchi marketingni tamaki 
firmalari qo’llaydilar, bunda davlatning sog’liqni saqlash, ijtimoiy sug’urta idoralari 
va jamoatchilikning faol xatti-harakatlari natijasida chekuvchilarning soni keskin 
kamaymoqda. Mazkur holda marketingning vazifasi bo’lib talabning paydo bo’lishi 
va uni mahsulot taklifi darajasigacha ko’tarishga yordam beradigan rejani ishlab 
Ma
rk
еtin
g 
tip
lar
i 
Ўzgaruvchi 
Talab salbiy, uni yaratish kеrak 
Rag’batlantiruvchi 
Talab yo’q, uni paydo qilish kеrak 
Rivojlantiruvchi 
Talab mavjud, uni haqiqiy qilish kеrak 
Rеmarkеting 
Talab pasaymoqda, uni tiklash kеrak 
Dеmarkеting 
Talab haddan tashqari ko’p, uni kamaytirish kеrak 
Sinxromarkеting 
Talab tеbranib turadi, uni barqarorlashtirish kеrak 
Qo’llab-quvvatlovchi 
Talab imkoniyatlarga mos kеladi, uni barqarorlashtirish kеrak 
Qarshi (aks) ta'sir ko’rsatuvchi markеting 
Irratsional talab shakllanadi, uni nolga tushirish, ya'ni yo’q qilish kеrak 

---

chiqish hisoblanadi. Tamaki firmalariga kelganda esa, ular yo’qotgan vaziyatlarini 
tiklash maqsadida tarkibida kantserogen moddalar kam bo’lgan sigaretalarning 
maxsus markalarini ishlab chiqish va chiqarish, bir vaqtning o’zida siljitish tizimini 
kuchaytirish bo’yicha ishlarni olib boradilar.