Ma`ruza №2 Shaharlarda elektr energiya istemolchilari Reja

 
Sanoat korxonalari asosiy iste`molchilarining tafsilotlari 
Hozirgi zamon korxonalarida ishlab chiqarish jarayonlari o‘zlarining 
murakkabligi va ko‘p energiya qabul qiluvchi agregatlarining mavjudligi bilan 
ajralib turadi. Sanoat korxonalarining elektr yuklamalari tayyorlanayotgan 
mahsulot-larining miqdori, texnologik jarayonning avtomatlashtirish darajasi, atrof 
muhitni isroflantirmaslikni qo‘yiladigan talablar, ishchi va xizmatchilarni ish 
sharoitlarini yaxshilash va muhofaza qilish bilan bog`liq bo‘lgan ko‘rsatgichlari 
bilan belgilanadi. 
1. 
Umumsanoat 
kuch 
qurilmalari. 
Bu 
guruh 
iste`molchilarga 
kompressorlar, ventilyatorlar, nasoslar va ko‘tarma - transport qurilmalari kiradi. 
Bu qurilmalarning yuritgichlari o‘zgarmas yuklama bilan uzoq vaqtgacha ishlaydi 
va quvvatlariga qarab 0,22

10 kV kuchlanishda 50 Gs chastotali elektr energiyasi 
bilan ta`minlanadilar. Yuklamalar asosan tekis va simmetrik. Bu qurilmalarning 
quvvat koeffisientlari stabil bo‘lib 0,8-0,85 oralig`ida. Elektr ta`minotida uzilish 
sodir bo‘lishi kerak emas. Masalan metallurgiya zavodining nasos stansiyalaridagi 
elektr ta`minotidagi uzilish domna pechlarini ishdan chiqarib juda katta miqdorida 
zarar keltiradi. Yongin paytida nasos qurilmalarini elektr manbalaridan uzilishi 
qanday oqibatlarga olib kelishi haqida tushuntirilmasa ham bo‘ladi. Ayrim 

---

sexlarda ventilyator yuritgichlarida elektr ta`minotini to‘xtashi ishlayotgan 
kishilarni yalpi zaharlanishiga olib keladi. Bunday qurilmalar 1 chi toifali 
iste`molchilar turkumiga kiradi. Ular kamida ikki mustaqil ta`minlash 
manbalaridan elektr energiyasini olishlari kerak. 
Katta quvvatli kompressorlarda, nasoslarda va ventilyatorlarda elektr 
yuritma sifatida reaktiv quvvat ishlab chiqaruvchi sinxron mashinalar ishlatiladi.
Ko‘tarma-transport qurilmalari takroriy qisqa muddatli rejimda ishlaydilar. 
Bu qurilmalarda yuklamani keskin o‘zgarish hollari ko‘p uchraydi. Shuning uchun 
quvvat koeffisienti katta oraliqda o‘zgaradi (0,3-0,8). Bu qurilmalar qaerda 
o‘rnatilganligiga qarab 1 chi yoki 2 chi toifali bo‘lishi mumkin. Ko‘tarma-transort 
qurilmalarida 50 Gsli o‘zgaruvchan tok yoki o‘zgarmas tok ishlatiladi. 
O‘zgaruvchan tok tomonidan yuklama uchta faza uchun simmetrik bo‘ladi.