Ma’ruza 3 3-mavzu. Inshootlarni harakatlanuvchi yuklarga hisoblash reja

Sharnirli balkalar hisobining analitik usuli
Sharnirli balkalarni hisoblashdan avval uni hosil qiluvchi elementlarining o‘zaro ta'siri haqida aniq tasavvur hosil qilish zarur. Rasmda ko‘rsatilgan sharnirli balkalarning sxemalarini ko‘rib chiqamiz. Balka elementlarining ayrimlari, masalan a) da II, V, IV b) da V, v) da V va VI lar asos bilan bevosita bog‘langan. Bular faqat o‘zlariga qo‘yilgan kuchlarnigina emas, balki ularga tiralgan qo‘shni balkalarning bosimini ham qabul qiladi. Bunday balkalarni asosiy balkalar deb ataladi.
Masalan, asosiy V konsol balkaga b) IV balka orqali I-IV balkalarning, asosiy VI balkaga v) da III balka orqali I-III balkalarning bosimi uzatilmoqda va h.k. Demak asosiy balkani hisoblash uchun unga ta'sir ko‘rsatayotgan hamma balkalarni xisoblash kerak bo‘ladi. Boshqa tashkil etuvchi elementlar, masalan, oddiy I va III balkalar ikkala uchi bilan asosiy balkalarning konsollariga tiralgan. Bular osma balkalar deb ataladi. Ular o‘zlariga bevosita qo‘yilgan kuchlarnigina qabul qiladi, shuning uchun ularni hisoblash qo‘shni elementlarga bog‘liq emas. Ba'zi elementlar kuchning bir qismini bevosita asosga, ikkinchi qismini boshqa balkalarning konsoliga uzatadi b, v). Bunday elementlarni ba'zan uzatuvchi balkalar ham deb ataladi. shaklda ko‘rsatilgan sxemalar o‘zaro ta'sir sxemalari (ish sxemalari yoki qavatli sxemalar) deyiladi. Bunday sxema tuzilgandan so‘ng uni hisoblash ishini o‘zaro ta'sirni hisobga olgan holda oddiy va konsol balkalarning hisobiga keltirish mumkin.
Ko‘p oraliqli sharnirli balkalar hisobi bilan quyidagi balka misolida tanishib chiqamiz shakl a,b da elementlarning o‘zaro ta'sir sxemasi ko‘rsatilgan

S Р=1 х

b)
v)

RА t.ch.

а) А
RА

l

g)
МА

а

МS t.ch.

а
Sanoq chizig’i

Sanoq chizig’i

Sanoq chizig’i
3.3-расм
a
М t.ch.

QS t.ch.

d)
l

1
1

Sanoq chizig’i