Ma’ruza №7 qattiq jismlarning deformatsiyalanishi
Moddalarning cho’zilish diagrammasi
Download 374.88 Kb.
|
Ma’ruza №7 qattiq jismlarning deformatsiyalanishi-fayllar.org
|
Moddalarning cho’zilish diagrammasi.
Materialning eng muhim mexanik xossalari ularning mustahkamlik xarakteristikalaridir, ya’ni elastikligi va plastikligidir. 5 – rasmda materialning deformatsiyalanish diagrammasi ko’rsatilgan. Diagrammaning birinchi uchastkasida metal elastic deformatsiyalanadi. Shu uchastkaning oxiriga mos keluvchi kuchlanish elastiklik chegarasi deb ataladi. Agar kuchlanish dan oshmagan bo’lsa, nagruzkasizlash to’g’ri chiziq bo’ylab boradi va buyumning boshlang’ich o’lchamlari tiklanadi. Elastik sohada bilan orasidagi chiziqli bog’lanish XVII asrdayoq ingliz tabiatshunosi R. Guk tomonidan aniqlangan edi. konstanta elastiklik moduli deb ataladi. Ko’pgina metallar uchun ning qiymati ga teng bo’ladi, shu sababli, odatda foyizning o’ndan bir ulushlarini tashkil qiladi. Maxsus qotishmalar mavjud bo’lib, g’oyat katta elastic deformatsiyalarga odatdagi metallarga nisbatan ikki marta ko’proq bardosh beradi. Bu hodisa o’ta elastiklik deyilib, bunday qotishmalarning nagruzka qo’yilgandagi yoki olingandagi xislatlari rezinani eslatadi. Boshqa barcha materiallarda , agar kuchlanish dan
nagruzkasizlanish chizig’i, Guk qonuniga ko’ra, AO chozog’iga parallel boradi va elastic deformatsiya yo’qoladi, biroq endi o’lchamlarning qoldiq o’zgarishlari paydo
eng
muhim mustahkamlik xususiyatlaridan biridir. Mustahkamlikning boshqa asosiy hususiyati mustahkamlik chegarasidir. Bu material bardosh berishi mumkin bo’lgan eng katta kuchlanishdir. Agar kuchlanish dan ortib ketsa, material buziladi. Po’latning eng yaxshi xillarida kattalik dan,
dan ortiq bo’ladi. Material buzilmay bardosh berishi mumkin bo’lgan chegaraviy deformatsiya uning plastikligi bilan aniqlanadi. Materialning plastikligi qanchalik yuqori bo’lsa, detalni tayorlash paytida unga murakkab shakl berish shunchalik osondir. Agar bo’lsa, plastiklik etarlicha yuqori hisoblanadi, bo’lgan materialdan qilingan plastinkani esa egish va uning tomonlarini bir- biriga tekkuncha bukish mumkin. Demak, materialni cho’zishda ba’zibir uchastkagacha elastiklik yuz berib keyin plastiklik boshlanar ekan. Download 374.88 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|