Маъруза Эволюцион психологияга кириш

П сихоло гмк таъсир

• 
  қўрқув ва кузатмшларнм
  

К "У р И LLJ

• 
  э пл о цио нал реакциял ар
  
• 
  ко гнмтме; жараёнл ар
  

Амалий машғулот 3 Табииий ва жинсий танланиш назариялари

“Эволюция” тушунчаси табиий танланиш назариясини келиб чиқиш шартлари. Эволюцион назариянинг асосий шартлари, табиий танланиш натижалари. Эволюцион назариянинг мазмуни. Жинсий танланиш назариялари. Эволюция назариясида табиий ва жинсий танланишнинг ўрни. Генетик ўзгаришлар ва унинг ривожланишга таъсири. Танланишнинг тадрижий тавсифи. Ирсият ва ўзгарувчанлик. Ирсиятнинг инсон ривожланишига таъсири.
ТАРҚАТМА МАТЕРИАЛЛАР
“Psixologiya” so’zi yunoncha so’z bo’lib, “psyuxe”, ya’ni “ruh” va “logos”, ya’ni ta’limot so’zidan tarkib topgan bo’lib, jon, ruh haqidagi ta’limot degan ma’noni anglatadi.
Psixologiya-voqelikning miyada obraz tarzida yuzaga keltiruvchi psixik omillar, jarayonlar, holatlar, qonuniyatlar, xossalar, fazilatlar, mexanizmlar to'g'risidagi fandir.
Psixologiya psixikani, ya’ni miyaning ob’ektiv voqeligini aks ettirish xossasini o’rganadigan fandir. Psixika-yuksak darajada tashkil topgan materiyaning alohida xususiyati bo’lib, ob’ektiv olamni sub’ektiv holatda aks ettirishdan iborat.
Odam psixikasiga-psixik jarayonlar, psixik holatlar va psixik xususiyatlar
kiradi.
Psixik jarayonlarga-sezgi, idrok, xotira, tafakkur, xayol, nutq, diqqat kiradi.
Psixik holatlarga- xissiyot, bardamlik, tetiklik, hayratlanish, ruhlanish, siqilish, hushchaqchaqlik, ishonchlilik, ijodiy ruhlanish kabilar kiradi.
Psixik xususiyatlarga-temperament, xarakter, qobiliyat kiradi.
Psixologiya predmeti quyidagilarni qamrab olishi zarur:

1. 
   psixologik bilish jarayonlari (sezgi. idrok, xotira va hokazo)
   
2. 
   psixikaning shakllari (faoliyat, xulq, muomala),
   
3. 
   psixikanppg holatlari (kayfiyat, xayolparishonlnk kabilar),
   
4. 
   psixikaning hodisalari,
   
5. 
   psixikaning xislatlari, fazilatlari, sifatlari, xossalari,
   
6. 
   psixikaning qonuniyatlari,
   
7. 
   psixikaning mexanizmlari,
   
8. 
   psixik sharoit, muhit, vaziyat,
   
9. 
   o'zaro sababiy bog'lanishlar,
   
10. 
    tadqiqot metodlari, vositalari, materiallari, printsiplari va hakazo. Psixologiyaning asosiy vazifasi psixik faoliyatning rivojlanish
    

qonuniyatlarini o’rganishdan iboratdir.
Psixologiyaning fanlar tizimida tutgan o’rni psixologik ma’lumotlarni boshqa fanlarda qo’llay olish imkoniyatini va aksincha boshqa fanlar natijalarini psixologiyada qanday qo’llanishini tushuntirishiga boliqdir.
Psixologiya quyidagi fanlar bilan bog’liq:

• 
  falsafa fanlari
  
• 
  sotsial fanlar
  
• 
  tabiatshunoslik
  
• 
  tibbiyot psixologiyasi
  
• 
  texnika fanlari
  
• 
  iqtisodiyot
  
• 
  va boshqalar.
  

Psixologiya tarmoqlarni tasnif qilish uchun quyidagi psixologik jihatlar asos qilib olinishi mumkin:
Konkret foaliyatga ko’ra;
Mehnat psixologiyasi kishi mehnat foaliyatinig psixologik xususiyatlarini, mehnatni ilmiy asosda tashkil etishning psixologik jihatlarini o’rganadi.
Pedagogik psixologiya kishiga ta’lim va tarbiya berishning psixologik konunyatlarini o’rganishni o’z predmeti deb biladi.
Амалий машғулот 4. Шахсни эволюцион жиҳатдан ривожланиши
. Шахсни эволюцион жиҳатдан ривожланиши. Шахс назарияларига замонавий қарашлар. Эволюцион назариялар ва шахс. Шахс филогенези ва онтогенези.Ижтимоий ишлаб чиқариш инсон ҳаётининг усули сифатида. Меҳнат фаолият хусусияти: жамовий, ва бошқалар. Эҳтиёжларнинг вужудга келиши. Инсон ижтимоий мавжудот сифатида. Индивид, субъект, шахс, индивидуаллик тушунчаси
ТАРҚАТМА МАТЕРИАЛЛАР

1. 
   Психология- «психо» -руҳ, «логос»- таълимот
   
2. 
   Эволюция - дунёнингривожланишжараёни
   
3. 
   Филогенез-дунёниривожланишбошланишидан то ҳозиргикунгақадардаври
   
4. 
   Онтогенез -маълумбиртурнингривожланиш босқичлари
   
5. 
   Метод-усул
   
6. 
   Статус-жамиятдагитутганўрни
   
7. 
   Этика- аҳлоқий қоидалар
   
8. 
   Геотропизм-ўсимликларнинг ер марказигаинтилиши
   
9. 
   Хемо тропизм-тирикмавжудотларнингкимёвийтаъсирларгажавоби
   
10. 
    Т ермотропизм-ҳароратгажавоби
    
11. 
    Фототропизм- ёруғликкажавоббериши
    
12. 
    Псевдоподиялар-ёлғон оёқлар
    
13. 
    Золь-суюқлик
    
14. 
    Г англия-тугун
    
15. 
    Инстинкт-наслданнаслўзгаришсизўтадигантуғмахусусият
    
16. 
    Индивидуаллик-ўзигахосбўлганхусусият
    
17. 
    Интеллект-ақлийхулқатвор
    
18. 
    Инсайт-миягаечимнингтездакелиши
    
19. 
    Перцептор-идрок
    
20. 
    Сенсор-сезги
    
21. 
    Воқеаларкоммутациясианиқвоқеаларҳақида хабар етказиш
    
22. 
    Муносабатларкоммутацияси-мантиқиймуносабатларорқали хабар етказиш
    
23. 
    Психометрика-психологикўлчамлар
    
24. 
    Психофизика-психологикметодларнингфизикавийўлчами
    
25. 
    Психолингвистика- психологиянингсоҳасибўлибнутқдавридапсихологикҳолатларниўрганади
    
26. 
    Социал психология-ижтимоий психология
    
27. 
    Юридик психология-ҳуқуқий психология
    
28. 
    Психодрамма-психологиквазиятларнидраммалаштириш
    
29. 
    Психологик консультация-психологикмаслаҳат
    
30. 
    Зоопсихология-ҳайвонларнингпсихологияси 31.Этнопсихология-миллатларнингпсихологияси
    

Амалий машғулот 5. Когнитив жараёнларни шакллланиши. Инсонда акс эттириш даражалари. Психология ва фалсафасида онг муаммоси. Ижтимоий ва индивидуал онг. Онгнинг вужудга келишида: жамоа, меҳнат фаолияти ва нутқ. Фаолият ва онг бирлиги принципи.Англанилган ва англанилмаган психик ҳодисалар. Установка тушунчаси (Д.Н.Узнадзе). Фаолият регуляциясида англанилган ва англанилмаган ҳодисаларнинг ўзаро таъсири
ТАРҚАТМА МАТЕРИАЛЛАР
Ноирсий узгарувчанлик - организм белгиларининг узгариши булиб, бу зугариш жинсий купайишда наслдан-наслга берилмайди
Ирсий узгарувчанлик генотип билан боглик булганлигидан организмнинг узгарган белги - хусусиятлари наслдан - наслга берилади
Прокариот (юнонча про - олдин, карион - ядро сўзларидан олинган) хужайралар энг оддий тузилган бўлиб, қадимий организмлардир.
Эукариот юнонча «эу» - ҳақиқий, яхши, «карион» - ядро сўзларидан олинган. Ҳужайралар бир - бири билан ўзаро боғлиқ бўлган учта таркибий қисмдан ташкил топган: 1) хужайра қобиғи, 2)цитоплазма, 3) ядро.
Мутация ташки факторлар ёки ички сабаблар таҳсирида хужайранинг ирсий структурасида юз берадиган узгариш булиб, организмларда янги белги ва хусусиятлар пайдо булишига олиб келади
Табиий танланиш табиат томонидан танланадиган ҳолатлар мажмуаси
Амалий машғулот 6. Психик жараёнларни шаклланишида тилнинг аҳамияти Меҳнат фаолиятида тилнинг шаклланиши ва вужудга келиши. Нутқнинг функцияси. Муомалага киришиш шахснинг фаоллиги сифатида. Нутқли ва нутқсиз муомала. Мулоқотнинг тизими. Онгнинг аниқ психологик тавсифи. Онгли тимсоллар тизими: хиссий махсулот, маъноси ва шахсий ғоя. Онгли дунё тасвирида унинг роли
ТАРҚАТМА МАТЕРИАЛЛАР