Маъруза. Таълим муассасаларида низоларни бошқариш. Режа Бошқарувда низо ҳақида тушунча

* Низосиз шахслар.
Булар
ўзларининг ҳаракатлари билан кўнглини топиши биланоқ янги низоларни ижод этадилар.
Низо жараёнвдаги босқичлар ва оқибатлар
Низонинг келиб чиқиши ва тўқнашишнинг содир бўлиши бир бутун жараён бўлиб, бу жараён куйидаги босқичларни ўз ичига олади



Низонинг келиб чиқишш ва тўқнашнш жараёни модели
Бу жараённинг биринчи босқичида низо чиқиши учун вазият туғилади, яъни томонлар манфаатларининг қарама-қаршилиги объектив равишда намоён бўлади.
Аммо очиқдан-очиқ тўқнашув содир бўлмайди. Бундай холат ҳар иккала томон ташаббуси билан ёки “меросдан ” қолган низонинг таъсири остида вужудга келиши мумкин.
Низоли вазиятнинг объектив равишда вужудга келишига бевосита карама-карши турувчи томонларнинг ўзлари ёки уларнинг муҳолифлари сабабчи бўлиши мумкин. Улар турлича даража (ранг)га эга бўлган томонлардир.
Масалан:
• даражали мухолифлар — бу шахслар;
• даражали мухолифлар — бу гурухлар;
• даражали мухолифлар — бу ташкилотлар;
• даражали мухолифлар — бу диалог чоғида ўз-ўзидан қарор қабул қилувчи шахслардир.
Низонинг ривожланишида ва содир бўлишида уларнинг таъсири деярли бўлмайди.
Низоли вазиятнинг бошқа бир унсури — бу айни шу вазиятни келтириб чиқарувчи объекгдир. Кўпинча шу объектни “бўлиша олмаслик ” ёки уни “бўлишдаги ” адолатсизлик сабабли низоли вазият вужудга келади. Натижада зиддиятга борувчи томонлар ўзларининг манфаатлари йўлида ҳал қилувчи мавқени эгаллашга уринадилар.
1. Низоли вазиятнинг ташқи унсурлари хам мавжуд.
Булар қуйидагилардир:
• хаддан ташқари ҳиссиётга берилиш;
• фикрини аниқ изҳор эта олмаслик;
• бир-бирини тушунишини хохламаслик;
• асосга эга бўлмаган ношукурлик ва ҳоказо.
Низо сабаблари (2-боскич) ва унинг кенгайиш эҳтимоли (3- боскич)ни ўз вақтида сезиш, (4-боскич)низонинг юзага чиқмасликка олиб келади.
Агар жараёнга эътиборсизлик билан қараладиган бўлса, у ҳолда низонинг келиб чиқиши табиий (5-боскич).
Энди уни бошқариш (6-боскич) зарурияти туғилади. Бошқаришнинг самарадорлигига қараб, низонинг окибатлари функционал ва дисфункционал куринишларида булиши мумкин (7-боскич).