Ma’ruza–13 tokarlik-vintqirqish dastgohlari strukturasi va kinematikasi reja

MA’RUZA–13
TOKARLIK-VINTQIRQISH DASTGOHLARI STRUKTURASI VA KINEMATIKASI


Reja:

1. 
   Aylana turdagi detallarga ishlov berish usullari.
   
2. 
   Tokarlik dastgohlarining turlari.
   
3. 
   Tokarlik-vintqirqish dastgohlarining kinematik strukturasi.
   
4. 
   Tokarlik vintqirqish dastgohlarini kinematik sozlash.
   
5. 
   RDB tokarlik dastgohlari.
   

Tayanch so‘z va iboralar: aylana turdagi detallar, tokarlik dastgohlari, keskich, shakldor yuzalarga ishlov berish sxemasi, zagotovka, shakl yasash jarayoni, asosiy harakat, surish harakati, yordamchi harakat, kinematik sozlash
Asosiy matn


Aylana turdagi detallarga ishlov berish usullari

Tokarlik dastgohlarida sirtlarning hosil qiluvchi chiziqlari iz va nusxa ko‘c hirish usulida olinadi (13.01-rasm). Masalan, 13.01-rasm, a, b, d, e da yon‘altiruvchi ab lar iz usulida hosil qilinadi. Yasovchilar 13.01-rasm, a, d da o‘zgarmas radiusli aylana, 13.01-rasm, b, f da esa o‘zgaruvchan radiusli aylanadan iborat. 13.01-rasm, d dayasovchi adc nusxa ko‘c hirish usulida hosil qilinadi, yon‘altiruvchi esa aylanadan iborat.

Tokarlik dastgohlarining turlari

Tokarlik dastgohlarida aylanuvchi jismlarning tashqi, yon va ichki sirtlariga ishlov beriladi. Buning uchun asbob sifatida turli keskichlar: o‘tadigan, shakldor, rezba kesadigan, yon sirt kesadigan va kesib tushiradigan keskichlar ishlatiladi. Ichki sirtlarga ishlov berish uchun shuningdek parmalar, zenkerlar, razvertkalar va metchiklar ham ishlatiladi. Tokarlik dastgohlarida turli shakldagi aylanuvchi jismlar: silindrik, konussimon, shakldor va rezbali buyumlarning tashqi, yon va ichki

13.01-rasm. Yuzalarga ishlov bernsh sxemalari:
a – silindrik yuzaga; b – konussimon yuzaga; d – yon yuzaga; e – teshik yuzaga;
f – shakldor yuzaga ishlov berish sxemasi

sirtlariga ishlov beriladi. Agar zagotovka chiviq shaklida bo‘lsa, detalni kesib tushirish ishi ham bajariladi. Tokarlik dastgohlari tasniflash

qoidalariga ko‘ra 1-guruhga kiradi. Ularning turlari har xil ko‘rsatkichlari bilan tavsiflanadi [5]. Masalan, tokarlik-vintqirqish dastgohlarining turi dastgoh markazlarininig balandligiga, tokarlik-revolverli avtomatlarning turi esa ishlov beriladigan chiviqning eng katta diametriga qarab aniqlanadi va h.k.