Mashinalaridan foydalanish, texnik

Pluglarning solishtirma tortish qarshiliklari (K
pl
) turli tuproqlarda, kN/m
2
: 
juda engil tuproqli (qumli va qumloq) erlarda - 20 gacha; engil tuproqli erda 
(qumloq va qumoq) - 21-35; o‘rtacha og‘ir erda (qumoq, shag‘alli, zichlashib 
qolgan erlar) - 36-55; og‘ir tuproqli erlarda (qumoq, soz tuproq) - 56-80; og‘ir 

---

37 
(qotib qolgan, soz tuproqli) erlarda - 81-90; juda og‘ir (zichlashib qolgan, qurib, 
qotib qolgan) tuproqli erda - 91-150. 
Oddiy agregatlar uchun tirkama ish mashinasini tortish qarshiligi
R
t
 = K
t 

 
м
В
 
Bu erda:  R
m
 – mashinaning tortish qarshiligi, kN;  K
m
–solishtirma tortish 
qarshiligi, kN/m; 
м
В
- mashinaning qamrash kengligi, m. 
Tortish-yuritish agregatlari uchun mashinaning tortish qarshiligi: 
qov
м
u
t
R
R
R


.
,
Bunda R
qov 
– quvvat olish vali orqali harakatga keltiriladigan ishchi organlar 
qarshiligi, kH. 
YUk tashish agregati uchun tirkama mashinaning tortish qarshiligi: 
tir
tir
tir
f
G
R


, 
bunda G
tir 
– tirkamaning og‘irlik kuchi, N; f
tir 
– shataklagichning o‘z g‘ildiraklari 
bilan harakatlanish qarshiligi koeffitsienti. 
Osma va yarimosma mashinalarning, shuningdek terim agregatlarining 
qarshiliklari quyidagi ifodadan aniqlanadi: 


B
K
i
p
f
G
R
м
м
м
м





)
1
(
, 

---

38 
bunda G
m 
– mashinaning og‘irlik kuchi (vazni), N; f
m 
– mashinaning g‘ildirashdagi 
ishqalanish koeffitsienti; p – ishchi mashina massasining traktorga beriladigan 
ulushi; i – uchastkaning nishabligi. 
Ishchi mashinaning qamrash kengligi (B) va tuproqqa ishlov berish chuqurligi 
(a) ma’lum bo‘lganda, mashinaning solishtirma qarshiligi (K) quyidagi ifoda 
bo‘yicha aniqlanadi: 
tuproqqa ishlov berish chuqurligi o‘zgaradigan mashinalar (pluglar) uchun
1
1
1
p
p
p
aB
R
K

boshqa mashinalar uchun 
B
R
K
м
м

.
Paxtachilik 
mintaqasida 
qo‘llaniladigan qishloq xo‘jaligi mashina-
qurollarining solishtirma tortish qarshiliklarining qiymatlari tajribalar 
asosida aniqlanadi.