Mashinalaridan foydalanish, texnik

5.3-§.
 
Qishloq xo‘jaligi ishlarini bajarganda MTAning ruxsat
etilgan harakat tezliklari 
 
Agregatning nazariy va ishchi (haqiqiy) tezliklari farqlanadi. Traktorning 
nazariy harakat tezligi konstruktiv o‘lchamlarga bog‘liq bo‘lib, g‘ildirakli 
traktorlar uchun quyidagicha aniqlanadi, km/soat:
tr
n
д
к
n
i
n
r
377
,
0


;
o‘rmalovchi zanjirli traktorlar uchun: 
tr
з
н
д
z
z
z
z
n
i
К
n
t
Z
r


06
,
0
.

, 
bunda r
K 
- etakchi g‘ildirak radiusi, m; 
н
д
n
- dvigatel tirsakli valining nominal aylanish chastotasi, min
-1
; 
i
tr
- transmissiyaning uzatish soni; 
r
Z
- va Z
Z
- o‘rmalovchi zanjirli traktorda etakchi yulduzcha radiusli va tishlari 
soni; 
t
Z
- o‘rmalovchi zanjir zvenolarining qadami; 
0,377 va 0,06 – almashtirish koeffitsientlari; 
K
Z
- zvenolar qadamining etakchi yulduzcha tishlarining qadamiga nisbati. 

---

44 
Traktor harakatlanganda etakchi g‘ildirak tuproq qatlamini ezadi. Ezish 
miqdori tuproq turiga va holatiga bog‘liq. SHunda traktor shataksiraydi. 
Haqiqiy tezlik shataksirashni hisobga olganda quyidagicha aniqlanadi: 
)
1
(











n
n
n
h
, 
bunda υ
h
- ishchi tezlik; υ
n
– nazariy tezlik; δ – shataksirash qiymati. 
SHataksirash qiymati δ=0,05...0,15 (zanjirli traktorlar uchun) va δ=0,15...0,35 
(g‘ildirakli traktorlar uchun) chegarada o‘zgaradi. 
Haqiqiy tezlikni tajriba yo‘li bilan aniqlash mumkin. Bunda S
I 
- yo‘l masofasi 
va bu masofani t
I
 o‘tish vaqti o‘lchanadi. Bunda tezlik
ish
ish
ish
h
t
S




. 
Asosiy qishloq xo‘jaligi mashinalari bilan ishlaganda ruxsat etilgan harakat 
tezliklari jadvalda keltirilgan.