Маҳсулот сифатини бошқаришнинг

E
m 
= 
At
zi 
. 
tO
i 
1 
bu yerda: m - vaqtni iqtisod qilish omillar soni (dona), Atzi - 
ma`lum faktor davomida buyurtmachi vaqtini o’rtacha iqtisodi (min), Oi – 
shu faktor ta`sirida bajariladigan xizmat hajmi, dona.
18
Mahsulotni 
sertifikatlash. 
Sertifikatlash 
- 
mahsulot 
xususiyatlarining standartlar talabiga haqiqiy mos kelishiga yo’naltiruvchi 
18
Нормахматов Р., Саидалиев Х. Стандартизация и качество. Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1987, 
№9. 

---

harakatlar sistemasidir. Sertifikasiya joriy qilinishi bilan ishlab 
chiqaruvchi korxonalar attestasiyadan o’tishlari lozim, so’ngra ularning 
rasmiylashgan sifatga muvofiq mahsulotni bir maromda ishlab chiqarish 
imkoniyati bilan qayta attestasiya qilinadi. 
Sertifikasiya 
yetkazib 
beruvchilardan 
va 
iste`molchilardan 
sinovlarning natijalarini hamkorlikda e`tirof qilishni talab qiladi, qayta 
sinovlarni istisno qiladi, shuning uchun ishlab chiqarish-ekspluatasiya 
oralig’i “qisqaradi”. 
Bir qator mahsulotlar uchun xalqaro sertifikasiya sistemasi joriy 
qilingan bo’lib, unda ayrim mamlakatlar yoki firmalar ishtirok etadi. 
Tajriba shuni ko’rsatadiki, sertifikat olgan mahsulot eng yaxshi jahon
yutuqlariga mos keladi. Shu sababdan bu mahsulot raqobatlashish imkoniga 
ega. 
Mahsulotni sertifikatlash mahsulotni standartlar talabiga javob berishini 
nazorat qilish imkoniyatini beradi. Sertifikat mahsulotning sinalganligini, 
ob`yektiv nazoratdan o’tganini tasdiqlaydi va mahsulot xaridorlarining 
ishonchini qozonishiga yordam beradi. 
“Mahsulot 
sertifikatlash” 
tushunchasi 
xalqaro 
standartlashtirish 
tashkilotining mahsulotni sertifikatlash masalalari bo’yicha tuzilgan maxsus 
komitet tomonidan taklif etilgan. 
Sertifikatlash borasida olib boriladigan ishlar quyidagi prinsipial 
qoidalarga asoslanadi: 
- 
mahsulotning 
iste`molchilar 
manfaatdoriga, 
import 
qiluvchi 
davlatlar buyutrmalari talablari, ishlab chiqaruvchilar imkoniyatlariga javob 
berishi borasida ma`lumot beradigan ko’rsatkichlarni tanlash; 
- 
sertifikatlash tizimini 
tanlash; 
- 
mahsulot ishlab chiqarish texnologiyasining stabilligi, sifatni 
boshqarish tizimidan foydalanish; 
- 
sertifikatlash borasida olib boriladigan ishlar va tajriba natijalarining 

---

mustaqilligi. 
Sertifaktlash tajribalarning natijalari mahsulot sifatini tasdiqlovchi 
dalillar (mahsulot belgi, etiketka, maxsus hujjat, sertifikat) bilan 
mustahkamlanishi lozim. 
Hozirgi paytda sertifikatlashning bir nechta sxemasi qo’llaniladi: 
Sertifikatlash majburiy va fakultativ bo’lishi mumkin. 
Majburiy sertifikatlash - mahsulotning atrof muhitni muxofaza 
qilish, 
mahsulotdan 
foydalanish 
xavfsizligini 
belgilovchi 
sifat 
ko’rsatkichlari uchun amalga oshiriladi. 
Fakultativ sertifikatlash - ixtiyoriy xarakterga ega bo’lib, 
iste`molchilar 
bilan 
ishlab 
chiqaruvchilar 
o’rtasida 
ishonchni 
mustahkamlash, ularning raqobatbardoshligini oshirishga xizmat qiluvchi 
xususiyatlar uchun amalga oshiriladi.