Matematik va tabiiy-ilmiy fanlar

Tuzlarning gidrolizi
Ishning maqsadi: Suvning ionlari ko’paytmasi vodorod ko’rsatkich, indikatorlar tushunchalari bilan tanishish, xar xil tuzlarning gidrolizi va gidrolizlanish darajasiga ta’sir etuvchi faktorlar bilan tajribada tanishib chiqish.
Reaktivlar: Natriy xlorid (NaCI) rangsiz eritma, Na₂CO₃ natriy karbonat tuzi rangsiz eritmasi, H₂O-distillangan suv, shakar, AICI₃-alyuminiy xlorid(rangsiz eritma), natriy atsetat CH₃COONa (rangsiz eritma), indikator- fenolftalein (rangsiz eritma), lakmus eritmasi (siyox rang erima), ZnCI₂-rux xlorid tuzi (rangsiz eritma), FeC1₃-temir xlorid (qizg’ish qo’ng’ir rangli eritma), vismut nitrat tuzi Vi(NO₃)₃ pushti rangli eritma, rangsiz eritma.
Asbob uskunalar:Menzurka, stakanlar, shisha tayoqcha, probirka, spirt lampasi.
Tajriba -1.
Gidroliz jarayonida muxit pH ning o’zgarishi.
To’rta probirka olib, ulardan biriga 2-3 ml 0,5 n NaCl ikkinchisiga 2-3 ml 0,5 n Na₂CO₃, uchinchisiga 2-3 ml 0,5 n Al₂(SO₄)₃ yoki AlCl₃ eritmalaridan va to’rtinchisiga taqqoslash uchun 2-3 ml disstirlangan suv quying.
Probirkalarning xar qaysiga 1 ml lakmusning neytral eritmasidan qo’shib, yaxshilab chayqatib arashatiring. Suv solingan probirkadagi lakmus rangining o’zgarishiga qarab xar bir tuz eritmasining reaktsiya muhitini aniqlang.
Tekshirilgan tuzlarning qaysilari gidrolizlanadi? Gidrolizlanish reaktsiyalarining molekulyar va ionli tenglamalarini yozing xamda qaysi tipdagi gidrolizlanishlar sodir bo’lishini ayting.
Tajriba -2.
Ikki tuzning birgalikdagi gidrolizi
(qaytmas gidroliz).
Probirkaga 2-3 ml dan 0,5 n Al₂(SO₄)₃yoki AlCl₃ bilan Na₂CO₃ eritmalaridan quying va unga 1-2 tomchi lakmus eritmasidan tomizing. Probirkani chayqatib aralashtiring. Qanday gaz ajraladi vaqanday moda cho’kmaga tushadi?
Gidrolizlanish reaksiyasining molekulyar va ionli tenglamalarini yozing. Nima uchun alyuminiy karbonat xosil bo’lmaydi?