Matematik va tabiiy-ilmiy fanlar

6-tajriba
Korroziya jarayoiniga xlorid ionining ta’siri.
Ikkita probirkaga bir bo’lakdan alyuminiy sim soling va unga ozroq sulьfat kislota eritmasi qo’shilgan miss sulьfat eritmasidan quying. Probirkalardan biriga NaCl eritmasidan bir necha tomchi qo’shing va yaxshilab chayqating.
qaysi probirkada reaktsiya tezroq boradi? Quzatilgan xodisani izohlang va hosil bo’ladigan galьvanik juftning sxemasini tuzing.


Nazorat savollari.
1. Oksidlanish-qaytalilish reaksiyalarining mohiyatini tushuntiring
2. Oksidlanish darajasi nima?
3. Oksidlanish-qaytalilish reaksiyalarining asosiy turlarini izohlang
4. Oksidlovchi-qaytaruvch nima? Qanday moddalar oksidlovchi yoki qaytaruvch bo`la oladi.
5.Reaksiyalarning tehglamalarini elektron balans usuli bilan tenglashtiring.
AgNO₂ = Ag + N₂ +O₂
(NH₄)₂Cr₂O_{7 =} Cr₂O₃ + N₂ + H₂O
NaNO₃ = NaNO₂ +O₂
6.Ushbu reaktsiya boruvchi gal’vanik element sxemasini tuzing.
Fe(kat) + Cu⁺² (suvli) = Fe⁺² (suvli) + Cu (kat). Anod va katodni kurating. Galьvanik elementning musbat va manfiy kutblarini belgilang. Standart sharoitda boruvchi anashu elementida vujudga keluvchi EYUK ni xisoblang, ion va elektron xarakat yunalishini belgilang.
7. Kuyidagi sxemalar bilan kursatilgan galьvanik elementlarning elektrodlarida sodir buladigan jarayonlarlarning tenglamasini yozing.
a) Pb/Pb⁺² // Cu⁺²/Cu g) Fe/Fe⁺³// Au⁺³/Au/
b) Mg/Mg⁺²// Pb⁺²/ Pb d) Cu/Cu⁺²// Fe⁺²/ Fe
v) Al /Al⁺³ //Ag⁺/ Ag e) Fe/ Fe⁺² // Ag⁺/ Ag.
.
8. Birida katodi kadmiy, ikkinchisida esa anodi kadmiy bo’lgan ikkita galьvanik elementning sxemasini tuzing. Elektrodlarda sodir buladigan jarayonlar elektron tenglamalari yozing.
Galьvanik element ishlaganda elektrodlarda boradigan jarayonlar kuyidagi tenglamalar bilan ifodalanadi.
a) Cu⁰ – 2e = Cu⁺² b) Zn⁰ – 2e = Zn⁺² v) Mg⁰ – 2e = Mg⁺²
Ag⁺ + e = Ag⁰ Pb⁺²+2e = Pb⁰ Fe⁺² +2e = Fe⁰
Bu elementlar sxemalarini tuzing. Sodir buladigan reaktsiyalarning ionli va molekulyar tenglamalarini yozing.
9. a) Alyuminiy plastinkasi 0,005 M Al₂ (SO₄)₃ eritmasiga, b) rux plastinkasi 0,002 M ZnSO₄ eritmasiga tushirilgan. Alyuminiy va ruxning elektrod potentsialarini xisoblang.
10. Kuyidagi sxemalar bilan ifodalangan galьvanik elementlarning e.yu.k. xisoblang:
a) Pb/Pb⁺² // Cu⁺²/Cu b) Mg/Mg⁺² // Pb ⁺²/Pb v) Cu/Cu⁺² // Fe⁺²/ Fe
g) Al /Al⁺³ //Ag⁺/ Ag d) Fe/ Fe⁺² // Ag⁺/ Ag.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1.Parpiev N.A., Raximov X.R., Muftaxov A.V. “Anorganik kimyoning nazariy asoslari” T.2000 yil. O‘zbekiston. 1-tom

2.Parpiev N.A., Raximov X.R., Muftaxov A.V. “Anorganik kimyo” T.2003 O‘zbekiston. 2-tom
3.Axmerov Q., Jalilov A., Sayftdinov R. Umumiy va anorganik kimyo. Darslik.
–T.: O’zbekiston, 2003
4.Theodore L.Brown et all. CHEMISTRY the centralscience. United States of America, (Urbana-Chanmpaign), 2014
5.Shriver and Atkins Inorganic Chemistry. Fifth Edition New York. 2010. R. 824
6.Chemistry the central science. Thirteenth edition / Theodore L. Brown-USA. 2015. R. 1150
7.Axmerov Q., Jalilov A., Sayftdinov R. Umumiy va anorganik kimyo. Darslik.
–T.: O’zbekiston, 2006
8.Глинка Н.Л. Общая химия Учебное пособие. –М: «Интеграл-Пресс». 2007.
9.Глинка Н.Л. Умумий химия. Дарслик –Т.: “Ўқитувчи”. 1996.
10.M.M.Karimov, K.E.Ro’zieva, U.S.Bekov. Umumiy va anorganik kimyo fanidan labaratoriya ishlarini o’tkazish uchun uslubiy ko’rsatmalar. Buxoro - 2010 yil
11.Sh.Sh.Daminova, X.X.To‘rayev, S.X.Aliyorova Anorganik kimyodan laboratoriya mashg‘ulotlari Toshkent - «O'zbekiston» - 2006