Matematika fani

www.Infoedu.uz  
Demak, 


60
5
3
2
2
12
,
15





EKUK
. 
2-misol. EKUK (20, 33) topilsin. 
5
2
2
20



va 
11
3
33


-o'zaro tub sonlar, ularning umumiy tub 
bo'luvchilari yo'q. 
U holda,


660
33
20
33
,
20



EKUK
bo'ladi
1. 48 va 60 ning EKUK ini toping. 
Yechish: 48=2∙ 24=2 ∙3 60=15 ∙4=2²∙ 3 ∙5 
EKUK(48,60)=2∙ 3 ∙5=16 ∙15=240 
2. 24,35 va 74 sonlarining EKUK ini toping 
Yechish: 24=3 ∙8=2³∙ 3 35=5 ∙7 74= 37 ∙2 
EKUK(24 , 35 , 74)=2³ ∙ 3∙ 5 ∙7 ∙37=31080 
a)Matoni 4 metrdan yoki 5 metrdan qilib sotishmoqchi. Laxtak qolmasligi 
uchun eng kamida necha metr mato bo’lishi kerak? 
Yechish: Biz 4 va 5 ga bo’linadigan sonni izlashimiz kerak.
Bu 4 va 5 ning EKUKI hisoblanadi. EKUK(4 , 5)=20 
javob: 20 metr 
b)Ikki sonning ko’paytmasi 294 ga, ulrning eng katta umumiy bo’luvchisi 7 
ga teng. Bu sonlar uchun EKUK ni toping. 
Yechish: EKUB(a , b) EKUK(a , b)=a b ekanligidan
EKUK=294:7=42 
MMIBDO’: ____________________ 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

www.Infoedu.uz  
Sana:________________ 
19-Mavzu: Ikki sonni ularning yig`indisi va bo`linmasi  (nisbati) bo`yicha
topish. 
Tayanch masala. Ikki sonning yig`indisi 200 ga teng . bir son
ikkinchisidan 3 marta katta, shu sonlarni toping. 
Yechilishi : kichik son 1 qism Katta son 3 qism Yig`indisi 4 qism 
Kichik sonni topish uchun 200 ni 4 ga bo`lamiz; olingan
bo`linmani 3 ga ko`paytirsak; katta sonni topamiz. 
Tekshirish uchun xar ikkala sonni qo`shamiz 
1) 200 : 4 = 50; 
2) 50 

3 = 150; 
Tekshirish: 50 + 150 = 200 
1-masala. Sutkaning qolgan qismi o`tgan qismidan besh marta ko`p
bo`lsa, hozir vaqt qancha? 
Yechilishi: yig`indi 24 ga, bo`linma esa 5 ga teng. Demak, sutkaning o`tgan
qismi
24
4
5 1


soat va qolgan qismi esa
24 5
20
5 1



soqtga teng.
2-masala. Onasining yoshi qizining yoshidan uch marta katta, otasi esa,
onasi bilan qizining yoshi birgalikda qancha bo`lsa, shuncha yoshda, agar
har uchalasining yoshini birga olganda hosil bo`lgan son eng kichik uch
honali son bilan to`rtning yig`indisiga teng bo`lsa, ularning har biri necha
yoshda bo`ladi? 
Yechilishi: hammasining yoshi birgalikda : 100 + 4 = 104 yosh. Onasiga
bundan uch qismi, qiziga bir qismi va otasiga 3 + 1 = 4 qismi to`g`ri keladi.
Bunday bo`laklardan hammasi bo`lib, 3 + 1 + 4 = 8 bo`lgan.
Demak, qizining yoshi : 
104
13
8

da ; onasi
104 3
39
8


yoshda; otasi
104 4
52
8


yoshda. Xuddi shu usul bilan quyidagi masalalarni ham yechish
mumkin.