Matematikadan

37. Chapdan o‘ngga va o‘ngdan chapga o'qilishi bir
xil bolgan sonlar palindromik sonlar deyiladi.
Masalan, 141, 1221, 1331, 2332, 123454321
kabi sonlar palindromik sonlardir. Bunday
sonlarning raqamlari simmetrik joylashgan
boladi.
1) Raqamlari soni juft bolgan palindromik
sonlar 11 ga albatta bolinadi. Buni bir nechta
misollarda sinab ko‘ring.
2) Raqamlari soni toq bolgan palindromik
sonlarning 1 1 ga bolinishi ham, bolinmasligi
ham mumkin.Har bir holga 4—5 tadan misol
keltiring.
38. Natural sondan uning raqamlari yiglndisi ayirilsa,
ayirma 9 ga bolinishini isbotlang. Sonlar
3 xonali; 4 xonali bolgan holni qarash mumkin.
39. Biror natural son olib, uning raqamlarini teskari
tartibda yozing va bu sonlarning kattasidan
kichigini ayiring. Ayirma 9 ga bolinadi.
Nega? Asoslashga harakat qiling. 4—5 ta misol
tuzing (masalan, 7 354 va 4 537; 7 354 - 4 537-
-2 817 - ayirma 9 ga bolinadi).
40. 1) 205 sonining o‘ng tomoniga shunday 2 ta
raqamni yozingki, hosil bolgan besh xonali son
9 ga bolinsin.
9
2) 124 sonining chap tomoniga shunday 2 ta
raqamni yozingki, hosil bolgan besh xonali son
9 ga bolinsin. Mumkin bolgan barcha hollarni
Wring.
41. 2008- yil 1 - sentabr - jonajon Respublikamizning
Mustaqillik bayrami haftaning dushanba
kuniga to‘g‘ri kelgan bolsa, 2 0 1 2 -yil
21-mart ≪Navro'z≫ bayrami haftaning qaysi
kuniga to‘g‘ri keladi?
42. a) 1) 128 gacha; 2) 150 dan 325 gacha sonlar
ichidan 3 ta; 4 ta; 5 ta bir xil Wpaytuvchilarga
ega bolganlarini topib yozing.
b) Ushbu: 1) 288; 2) 625; 3) 10 000; 4) 1 224;
5) 323 232 sonlarining barcha boluvchilari soni
sonlarning o‘zidan necha marta kichik?
Tub va murakkab sonlar
43. a sonining bir nechta shunday qiymatlarini
topingki: 1) 12 + a; 2) 23 + a; 3) 160 - a ifodalar
tub son (murakkab son) bolsin.
44. a va b sonlarining tub Wpaytuvchilarga yoyilmasini
bilgan holda, a soni b ga bolinishi yoki
bolinmasligini bilish mumkinmi? Misollarda
tushuntiring va xulosa chiqaring.
45. Bir nechta ikki, uch, to‘rt xonali juft son olib,
ularni ikkita tub sonning yiglndisi shaklida
tasvirlang (tub sonlar jadvalidan foydalanishingiz
mumkin).
10
46. n ning qanday natural qiymatlarida:
1) 60+n; 2) 19+n; 3) 30+тг; 4) 70+n; 5) 100-n;
6 ) 95-n; 7) 8 6 -д sonlar eng kam sondagi tub
ko‘paytuvchilarga ajraladi?
47. Har qanday murakkab sonni shu sonning
tub boluvchilari ko'paytmasi shaklida ifodalash
mumkin: n=p1(Xi p2a*...pkak, p v p2, ..., pk
lar tub sonlar, av a2, ..., ak ularning daraja
ko‘rsatkichlari. Bu holda n sonining barcha
boluvchilari soni (ax+l) (a2+l)...(ak+l) ga teng
boladi. Masalan, 120 ning barcha boluvchilari
sonini topaylik. 120=23 • 31 • 51 bolgani uchun
(3 + 1) ■ (1 + 1) • (1+ + 1) = 4 • 2 • 2 = 16. Demak,
120 ning barcha boluvchilari soni 16 ta. Bu qoidadan
foydalanib, quyidagi sonlarning barcha
boluvchilari sonini topng.
1) 840; 2) 1 200; 3) 196; 4) 1 215; 5) 6 8 6 ;
6 ) 1 991; 7) 2 008; 8 ) 625; 9) 10 000; 10) 3 672.
EKUBva EKUK
48. Ikkita sonning umumiy boluvchilari soni
ularning eng katta umumiy boluvchisi (EKUB)
ning boluvchilari soniga teng. Bu tasdiqning
to‘g‘riligini 4-5 ta misolda tekshirib ko'ring.
49. Quyidagi sonlarning umumiy boluvchilari
nechta?
1) 594 va 378 ning; 4) 408 va 256 ning;
2) 639 va 198 ning; 5) 312 va 120 ning;
3) 804 va 264 ning; 6 ) 270 va 300 ning.
11
50. Jadvalni to‘ldiring: