Matluba isokova dramaturg mahorat о‘quv qо‘llanmasi

- Syujeti rang-barang pyesaning badiiy xususiyati. 
- Asar yaratishda syujet chizig‘i aniqligi. 
- Syujet chizig‘i aniq yaratilgan pyesaning amaliy ijrosi. 
- Syujet mavzusi xususida (yozgan pyesasi misolida) talabani sinash. 
Mumtoz sahna asarlarining syujetiga e’tibor: 
- Chexov dramaturgiyasi va tili, syujetiga maktab sifatida yondoshishi. 
- Gogolning “Revizor” satirik komediyasidan syujet rang-barangligi va 
tomoshaviyligini о‘rganish. 
- Pushkinning “Kichik tragediyalar”i syujetiga alohida e’tibor. 

---

146 
- О‘zbek teatrlari spektakllarining syujet yо‘nalishlarini kuzatish va ular 
xususida aniq xulosaga kelish. 
Mustaqil ishlarni tashkil etishning shakli va mazmuni
Dramaturgik asarlarni mutolaa qilish. Talaba muayyan asar haqida 
tasavvurga ega bо‘ladi. Asar haqida tahliliy mulohazalarini talaba seminarlarda 
bayon qiladi. Talaba tomonidan о‘qilishi zarur asarlar alohida beriladi.
Tavsiya qilingan va soha bо‘yicha boshqa adabiyotlarni mutolaa qilish, 
undagi asosiy fikrlarni konspekt qilish. Talaba о‘z imkoniyati doirasida mavzuni 
kengroq о‘rganishiga sharoit yaratadi. Bu ishning natijalari seminarlarda 
muhokama qilinadi. 
Internetda mavzuga oid ma’lumotlarni izlash, mutolaa qilish, undagi 
asosiy fikrlarni konspekt qilish. Talaba о‘z imkoniyati doirasida mavzuni 
kengroq о‘rganishiga sharoit yaratadi. Bu ishning natijalari seminarlarda 
muhokama qilinadi. 
Mavzu ustida ishlash. Bu ish jarayonida talaba imkoniyat doirasida muayyan 
mavzu yuzasidan topshiriqlarni bajaradi. Konkret bir davr, san’atkor yoki asar 
haqida izlanishlar olib borish nazarda tutiladi. 
1. Fitrat dramaturgiyasi. 
2. Behbudiy dramaturgiyasi. 
3. CHо‘lpon dramaturgiyasi. 
4. M.Shayxzoda dramaturgiyasi. 
5. Hamza dramaturgiY. 
6. Uyg‘un dramaturgiyasi. 
7. H.Olimjon dramaturgiyasi. 
8. A.Qahhor dramaturgiyasi. 
9. О‘.Umarbekov dramaturgiyasi. 
10. Sofokl dramaturgiyasi. 

---

147 
11. Shekspir dramaturgiyasi. 
12. Gyote dramaturgiyasi. 
13. Shiller, Molyer dramaturgiyasi. 
14. Pushkin, Lermontov dramaturgiyasi. 
15. A.Ostrovskiy, Chexov dramaturgiyasi. 
16. Gogol, Fonvizin dramaturgiyasi. 
Inssenirovkalash mahoratini egallashga bel bog‘lagan talaba eng avvalo 
mumtoz romanlar, qissalar, doston va afsonalarni о‘qib, ularning qaysi birini 
inssenirovka qilganda muvaffaqiyat qozona olishi mumkinligi haqida chuqur 
о‘ylamog‘i zarur. Shuning uchun yetuk asarlar: «Navoiy», «О‘tgan kunlar», 
«Mehrobdan chayon», «Ulug‘bek xazinasi», «Yulduzli tunlar», «Sohil bо‘ylab 
chopayotgan olapar», «»Alvido Gulsari, «Tavro kassandri», «Oq kema», «Plaxa», 
«Spartak», «Anna Karenina», «Hojimurod», «Kuchuk yetaklagan ayol» va boshqa 
mumtoz nasriy asarlarga murojat etish va ularni inssenirovka qilishga chog‘lanish 
kishini kelajakda umid chо‘qqilari sari boshlashi va kо‘zlagan maqsadiga 
yetkizmog‘i muqarrar.