Mavzu: №1. Moddiy nuqta kinematikasining elementlari Reja

 
Vektorlarning proeksiyasi skalyar kattalik bo’lib hisoblanadi va faqat modul bilan 
xarakterlanadi. 

---

Agar vektor o’qqa paralel bo’lsa, u holda proektsiyaning moduli vektorning o’zining 
moduliga teng bo’ladi (1.3-rasm,1.4-rasm). 
Vektorlar proeksiyasining biror o’qdagi proeksiyasi 
qo’shiluvchi vektorlarning shu o’qdagi proeksiyalarining algebraik yig’indisiga teng.
 Vektorlar 
yig’indisi yoki ayirmasining proeksiyasini topish uchun barcha vektorlarning proeksiyasini
ishorani hisobga olgan holda qo’shish kerak. Agar jism biror X yoki Y o’qi bo’lib 
harakatlanayotgan bo’lsa uning ko’chishi shu o’qlardagi koordinatalarning o’zgarishiga teng. 
Ya‘ni:
0
X
X
S
x


yoki
0
Y
Y
S
y


Shunday qilib, ko’chish vektortorini bilgan holda jismning X va Y o’qlaridagi 
koordinatalarini topish mumkin. Quyosh atrofidan barcha sayyoralar aylanma harakat qiladi. Shu 
qatorda Yer va Yer bilan birgalikda Yerda mavjud barcha jismlar doimiy harakatda bo’ladi. 
Jismlar o’zaro ta‘sirlashib bir birovining harakatini o’zgartirishga sabab bo’ladi. Natijada jismlar 
fazoda o’z vaziyatini o’zgartirib turadi. Harakatlar ichida eng oddiysi mexanik harakat 
hisoblanadi. 
Jismning fazodagi vaziyatini boshqa jismlarga nisbatan o’zgartirishiga mexanik 
harakat deb aytiladi.
 
Mexanik harakat natijasida jismlar fazoda ko’chadi va o’z vaziyatini o’zgartiradi. 
Jismlarning fazodagi vaziyatini aniqlash mexanikaning bosh masalasi bo’lib hisoblanadi. 
Mexanikani uchga kinematika, dinamika va statika bo’limlariga bo’lib o’rganamiz. 
Mexanik harakat turli xil bo’lishi mumkin. Jismlar o’z harakati davomida turli traektoriyalar 
boyicha sekin yoki tez harakatlanib fazoda o’z vaziyatlarini o’zgartirib turadilar.