Mavzu: aqliy ta’lim tushunchasi

XULOSA

Maktabgacha ta’lim yoshining oxiriga kelib bolalar tevarak atrof to‘grisida kattagina xajmdagi eng oddiy bilim va tushunchalarga ega bo‘lib qoladilar, asosiy fikrlash jarayonini egallab oladilar, narsa va buyumlardagi voqealardagi muhim va muhim bo‘lmagan tomonlarini ajrata oladigan ba’zi bir sabab natijali bog’lanishlarni bilib oladigan bo‘lib qoladilar. Ular o‘quv faoliyatining dastlabki ko‘rsatkichlari shakllandi. Shuning uchun bog‘cha yoshidan boshlab rivojlantirib borish katta ahamiyatga ega.
Maktabgacha tarbiya yoshining dastlabki bosqichlarida bolalarda tasavvur ta’limi bo‘ladi. O‘ayotiy tajribaning ortib borishi va tafakkurning rivojlanishi bilan ijodiy hayol tarkib topadi. Kichik maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar uchun ko‘rgazmali-xarakatli, ko‘rgazmali obrazli tafakkur xosdir. Buning asosida so‘z, mantiqiy tafakkur, tushunchali tafakkur rivojlantiriladi. Tarbiyachi bolalarda analitik-sintetik tafakkur faoliyati tarkib toptiriladi bu hodisalarni, voqealarni, chuqur anglab olish, ularni muhim bo‘lgan va muhim bo‘lmagan tomonlarini ajratishga o‘rgatish lozim.
Maktabgacha kichik yoshdagi bolalar lug’atini boyitish, nutqining ravon, silliq va ta'sirchanligini ta'minlashda bolalar adabiyoti ustida ishlash juda yaxshi natija bеradi. Tariyachi biror bir hikoya yoki ertakni o’qishda uning mazmunini, bolaning yoshiga mosligigni, so’zlarning soddaligiga va bolaning ongiga qanday ta'sir qilishini inobatga olmog’i shart. Bunda o’qitilayotgan ertakdagi ayrim so’z va iboralar bilan ishlash, bir tomondan, ertakning mazmuninin oson hamda to’liq o’zlashtirishga yordam bеrsa, ikkinchi tomondan bolalar lug’atini boyitish, undagi hodisalarni anglash ko’nikmalarini tarbiyalaydi, so’z va gaplarni o’zida o’zlashtirishga imkon yaratadi.
O’yinlar orqali bolalarda mantiqiy fikrlashni, diqqatni jamlashni, sеzgini, bir narsani tеzda idrok etishni, umumlashtirishni, chaqqonlikni rivojlantirish mumkin. Talim tizimi shaxsni shakllantirish uchun davlat talablari asosida o’qituvchilar, tarbiyachilar shaxsini har tomonlama mukammal bo’lishini talab qiladi. Yangilanayotgan maktabgacha talimga davlat va jamiyat tomonidan qo’yiladigan
talab talim sohalari bo’yicha o’zaro muvofiqlik va mutanosiblik to’la taminlanishi lozim. Shu jihatdan maktabgacha talim davlat talablarini bеlgilashda shuni hisobga olish kеrakki, talim jarayonning tarkibini, xuddi shu tarkibiy qismlarning mazmunini ham modеrnеzatsiyalash, yangi zamonaviy pеdagogik tеxnologiyalarni qo’llash imkonini bеradi.