Mavzu bozor iqtisodiyoti sharoitida mehnat munosabatlari reja

3. Muzokaralar olib borish tartibi. Muzokaralar olib borish va jamoa shartnomasi, kelishuvining loyihasini tayyorlash uchun taraflar teng huquqlilik asosida tegishli vakolatlarga ega bo‘lgan vakillardan iborat komissiya tuzadilar. Komissiya tarkibiga ish beruvchi, ish beruvchilar birlashmasi (ularning vakillari) bilan kasaba uyushmalari yoki xodimlarning boshqa vakillik organlari kiradi. Agar xodimlar tomonidan bir vaqtning o‘zida xodimlarning bir nechta vakillik organi qatna-shayotgan bo‘lsa, ular muzokaralar olib borish, jamoa shartnomasi yoki kelishuvining yagona loyihasini ishlab chiqish va bunday shartnoma yoki kelishuvni tuzish uchun birlashgan vakillik organini tashkil etadilar. Zarur hollarda, muzokaralarda ijro etuvchi hokimiyat organlari ishtirok etadilar. Ish beruvchilar kasaba uyushmalari yoki xodimlarning boshqa vakillik organlari ko‘rib chiqish uchun taklif etgan mehnatga oid va ijtimoiyiqtisodiy masalalar yuzasidan muzokaralar olib borishga majburdirlar. Komissiyaning tarkibi, muzokaralarning muddati, o‘tkaziladigan joyi va kun tartibi taraflar qarori bilan belgilanadi. Muzokaralarda ishtirok etayotgan taraflarga jamoa shartnomasi, kelishuvining mazmunini tashkil etuvchi, masalalarni tanlash va muhokama qilishda to‘la erkinlik beriladi. Ish beruvchilar va ularning birlashmalari kasaba uyushmalariga, xodimlarning boshqa vakillik organlariga muzokaralar uchun o‘zlaridagi zarur ma’lumotlarni berishlari shart. Muzokaralarning qatnashchilari, muzokara olib borish bilan bog‘liq bo‘lgan boshqa shaxslar, basharti o‘zlari olgan ma’lumotlar davlat yoki tijorat siri bo‘lsa, ularni oshkor qilmasliklari kerak. Bu ma’lumotlarni oshkor qilgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladilar. Agar muzokaralar jarayonida taraflar o‘zlariga bog‘liq bo‘lmagan sabablarga ko‘ra murosaga kela olmagan bo‘lsalar, bu hakda bayonnoma tuzilib, unga taraflarning bu muammolarni bartaraf etish uchun zarur choralar haqidagi tugal ravishda bayon etilgan, shuningdek muzokaralarni qayta tiklash muddatiga doir takliflari kiritiladi.
Jamoa shartnomasining loyihasi korxonaning bo‘linmalarida xodimlar tomonidan muhokama qilinadi, bildirilgan fikr va takliflar hisobga olinib, takomiliga etkaziladi.
Ishlab takomilga etkazilgan loyiha mehnat jamoasining umumiy yig‘ilishi (konferentsiyasi)da muhokamasiga qo‘yiladi.
Mehnat jamoasining yig‘ilishi, basharti unda xodimlarning yarmidan ko‘prog‘i, mehnat jamoasi konferentsiyasi esa basharti delegatlarning kamida uchdan ikki qismi ishtirok etgan bo‘lsa vakolatli hisoblanadi.
Jamoa shartnomasi, basharti uni umumiy yig‘ilish (konferentsiyada)da ishtirok etayotganlarning ellik foizdan ko‘prog‘i yoqlab ovoz bergan bo‘lsa ma’qullangan hisoblanadi.
Agar jamoa shartnomasining loyihasi ma’qullanmasa, taraflarning vakillari uni umumiy yig‘ilish (konferentsiya)da bildirilgan taklifistaklarni e’tiborga olgan holda ishlab takomiliga etkazadilar hamda o‘n besh kun ichida umumiy yig‘ilish (konferentsiya) muhokamasiga qayta taqdim etadilar.
Umumiy yig‘ilish (konferentsiya)da ma’qullanganidan keyin taraflarning vakillari jamoa shartnomasini uch kun ichida imzolaydilar. Jamoa shartnomasi imzolangan vaqtdan e’tiboran yoki jamoa shartnomasida ko‘rsatilgan kundan boshlab kuchga kiradi hamda taraflar belgilagan muddat davomida amal qiladi.
Belgilangan muddat tugagach, mavjud jamoa shartnomasi taraflar yangi shartnoma tuzguncha yoki amaldagi shartnomani o‘zgartirguncha (to‘ldirguncha) amalda bo‘ladi.
Jamoa shartnomasi ish beruvchiga va mazkur korxonaningbarcha xodimlariga, shu jumladan jamoa shartnomasi kuchga kirganidan keyin ishga qabul qilingan shaxslarga ham tatbiq etiladi. Jamoa shartnomasida nazarda tutilgan majburiyatlarning bajarilishini taraflarning vakillari, mehnatjamoasi, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirliginingtegishli organlari tekshirib boradilar. Jamoa shartnomasini imzolagan shaxslar har yili yoki shartnomaning o‘zida maxsus ko‘rsatilgan muddatlarda majburiyatlarning bajarilishi haqida mehnatjamoasiningumumiy majlisida (konferentsiyasi)da hisobot berib turadilar.
Tekshirish olib borish vaqtida taraflar o‘zlaridagi zarur bo‘lgan barcha ma’lumotlarni taqdim etishlari shart. Jamoa shartnomalari va kelishuvlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzgan taqdirlarida ish beruvchining manfaatlarini ifoda etuvchilar quyidagilar uchun javobgar bo‘ladilar:
1) jamoa shartnomasi, kelishuvini tuzish, o‘zgartirish yoki to‘ldirish yuzasidan olib borilayotgan muzokaralarda qatnashishdan bo‘yin tovlaganlik yoki ularni ishlab chiqish va tuzish muddatini buzganlik yoxud taraflar belgilagan muddatda tegishli komissiyaning ishini ta’minlamaganlik uchun;
2) muzokaralar olib borish va jamoa shartnomasi, kelishuviga rioya
etilishi ustidan tekshirish olib borish uchun kerakli axborot taqdim etmaganligi uchun;
3) jamoa shartnomasi, kelishuvi majburiyatlarini buzganlik va bajarmaganlik uchun. Kasaba uyushmasi, xodimlarning boshqa vakillik organi talabiga ko‘ra mulkdor yoki u vakil qilgan shaxs jamoa shartnomasi majburiyatlari buzilishida yoki bajarilmasligida aybdor bo‘lgan rahbarga nisbatan qonun hujjatlarida nazarda tutilgan choralarni ko‘rishi shart.