Мавзу: эритмалар

Osmos hodisasi yuz berayotgan sistema

• Erituvchi molekulalarining yarim o’tkazgich membrana orqali bir tomonlama diffuziyasi osmos deyiladi.

Osmotik bosimni o’lchash uchun moslama

Osmotik bosim. Vant-Goff qonuni

Diffuziya tufayli erituvchi molekulalarining idish devorlariga ko’rsatayotgan bosimi osmotik bosim deuiladi.

Vant-Goff qonuni: osmotik bosim erigan modda konsentratsiyasiga to’g’ri proporsional

 = CRT - noelektrolitlar eritmalari uchun

 = CRT - elektrolitlar eritmalari uchun

bu erda:  - osmotik bosim, C - eritma konsentratsiyasi, R -universal gaz doimiysi

T - absolut harorat,  - izotonik koeffitsient

Turli xil osmotik bosimli eritmalar

Izotonik eritma

• Standart qilib olingan eritma osmotik bosimiga teng osmotik bosimli eritmalarga izotonik eritmlar deyiladi.
• 0,9% li NaCl eritmasining osmotik bosimi qonning osmotik bosimiga teng, ya’ni bu ertma izotonik eritmadir.

Gipertonik eritma
Plazmoliz

• Osmotik bosimi standart eritmanikidan yuqori bo’lganlari gipertonik erimalar deyiladi.
• Gipertonik eritmani organizmga haddan tashqari ko’p yuborilishi plazmoliz hodisasiga olib keladi, bunda hujayra siqiladi va halok bo’lishigacha borishi mumkin.

Gipotonik eritma
Gemoliz

• Osmotik bosimi standart eritmanikidan past bo’lganlari gipotonik erimalar deyiladi.
• Gipotonik eritmani organizmga haddan tashqari ko’p yuborilishi gemoliz hodisasiga olib keladi, bunda hujayra bo’rtishi va qobig’ining yorilishiga olib keladi.

Изотоник эритмалар – осмотик босимлари тенг бўлган эритмалар

• Изотоник эритмалар – осмотик босимлари тенг бўлган эритмалар
• Гипертоник эритмалар ― осмотик босими юқори эритмалар
• Гипотоник эритмалар ― осмотик босими паст бўлган эритмалар