Mavzu: Freydizmning psixologiyaga qo'shgan hissasi

Gedonistik - to'plangan tirnash xususiyati darajasining har qanday pasayishi 
qoniqish tajribasi bilan, o'sish esa - norozilik bilan birga keladi. 
2. Gomeostatik - tananing muvozanati qanchalik past bo'lsa, to'plangan 
tirnash xususiyati (stress) darajasi shunchalik yuqori bo'ladi. 
Motivatsion jarayon jalb qilish energiyasini kamaytirishga qaratilgan. 
Samo ATTRACTION quyidagi elementlardan iborat: 
- VOLTAJ - vosita tortishish momenti - tortishish mos keladigan kuchlar 
yig'indisi 
- MAQSAD - qoniqish bilan bog'liq bo'lib, bunga faqat jalb qilish 
manbasining tirnash xususiyati yo'q qilish orqali erishish mumkin. 

---

- JALBATISH OB'YEKTI - attraktsion qaysi yoki nima yordamida o'z 
maqsadiga erisha oladi. 
- HAYDASH MANBAI - tananing biror a'zosi yoki qismidagi somatik 
jarayon bo'lib, uning tirnash xususiyati sub'ektning aqliy hayotida diqqatga 
sazovor joy sifatida namoyon bo'ladi. 
Butun qalb hayoti- bu "men" ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda, uning 
mavjudligini saqlab qolishga qaratilgan konfliktlarning dinamikasi. 
Motivlarning xilma-xilligi: 
(1) ularning mavjudligini saqlab qolishga qaratilgan ehtiyojlar (jinsiy 
ehtiroslar). 
(2) tajovuzkorlik zarurati (Tanatos) 
(3) hayot va o'limga jalb qilish (Eros) 
Intellektual psixologiya 
Intellektual psixologiya - bu psixikaning asosiy elementi va 
psixologik faoliyatning asosiy funktsiyasi aql-intelektdir deb hisoblaydigan 
yo`nalish. Intellektualistlarning fikricha, turli-tuman psixik protsesslar, shu 
jumladan emotsional va iroda protsesslari ham sezgi, tasavvur va 
tushunchalarning qushilishidir deb tushuntiriladi. Assotsiativ psixologiyaning 
vakillari ham intellektualistlarga kiradi, chunki ular ham birlamchi va asosiy 
element tasavvurlardir deb hisoblaganlar. Psixologiya va pedagogikada 
intellektualizmning eng ko`zga kuringan vakili Gerbart hisoblanadi. 

---

Volyuntaristik psixologiya, intellektualizmdan farq qilib psixik 
xayotning asosi sifatida shaxsning irodasini, aktivligini, faolligini ilgari 
suradi. Barcha murakkab psixik protsesslar, sususan, tafakkur ham 
insonning irodaviy aktivligi deb talqin qilingan.
Volyuntaristik psixologiyaning vakillari G. Linne (1889-1941 y). 
G.Myunsterberg (1863 -1916 y.) edilar Vilgelm Vundt ham, garchand 
irodaning asosi hislardir deb hisoblagan bo`lsa ham, volyuntarist edi. 
Freydizm - bu o`z nomini avstriya nevropotologi va psixologi 
Zigmund Freyd (1856-1939 y) nomidan olgan bo`lib, psixologiya va 
nevropotologiyadagi alohida yo`nalishdir. 
Freyd ta‘limotiga ko`ra, shaxs psixologik xayotining asosi jinsiy 
lazzat olishga karatilgan, tugma ongsiz mayl(instinkt)dir. Lekin tarixan tarkib 
topgan odat, ahloqiy printsiplar tufayli, ijtimoiy «tsenzura»ning mavjudligi 
tufayli bu mayil to`g`ridai-tug`ri to`siladi. Shuning uchun ham ba‘zi 
kishilarda bu ongsiz tabiy mayil bilan anglab turilgan vaziyat urtasida ichki 
ruhiy konflikt (to`qnashuv) paydo bo`ladi. Bu to`qnashuvlar ba‘zan barqaror 
asab kasalligiga (nevrozga) olib keladi. 
Kishilik jamiyatida ko`pchilik kishilarning hayoti va taraqqiyoti 
protsessida bu tabiiy ongsiz mayil energiyasi mehnat faoliyatiga aqliy va 
ijodiy faoliyatga qaratiladi va capf etiladi. Hayotning yuksak sohasiga 
energiyaning shu tariqa ko`chirilishini sudlimatsiya deb ataladi. Freydning 
ayrim shogirdalari uning ta‘limotiga ba‘zi bir o`zgarishlar kiritganlar. 
Masalan, Adolf Adler (1870-1937 y.) fikricha, seksual (jinsiy) mayil emas, 
psixik xayotning asosini, balki ustunlikka, hokimmiyatga boshqa kishilar 
ustidan hukumronlik qilishga bo`lgan tabiy mayil tashkil qiladi.