Mavzu. Haydovchi va uning harakat xavfsizligini ta’minlashdagi

6.4-jadval
Tan jarohatlari bilan bo’lgan YTH va boshqa 
ko’rsatkichlar 
Mast haydovchilar sodir 
etgan YTH, % 
Jami YTH, 
% 
YTHdagi jarohat darajasi: 
- o’lim 
- juda og’ir tan jarohati 
- og’ir tan jarohati 
- engil tan jarohati 
jami 
Haydovchilarning jinsi: 
- erkaklar 
- ayollar 
jami 
Haydovchilarning yoshi 
16-17 
18-19 
20-24 
8 
5 
14 
73 
100 
94 
6 
100 
8 
18 
30 
4 
2 
13 
81 
100 
79 
21 
100 
6 
14 
21 

---

25-29 
30-39 
40-49 
50 va katta 
Jami 
YTH turi: 
Transport vositalari bilan to’qnashuv 
Yakka YTH 
Piyodalarni bosib ketish 
Jami 
Xafta kunlari: 
Dushanba 
Seshanba 
CHorshanba 
Payshanba 
Juma 
SHanba 
Yakshanba 
Jami 
Sutkaning vaqti 
21.00-08.59 
09.00-20.59 
Ko’rsatilmagan 
Jami 
14 
15 
9 
6 
100 
31 
67 
2 
100
9 
8 
10 
8 
13 
28 
24 
100 
57 
42 
1 
100 
12 
18 
12 
17 
100 
73 
16 
11 
100 
15 
14 
14 
14 
17 
15 
11 
100 
19 
81 
- 
100 
Jadvaldagi tahlil qilinayotgan ko’rsatkichlarning jarohat darajasi mast holdagi 
haydovchilarda o’lim va juda og’ir tan jarohatlari kattaligini, mast erkak haydovchilar 
ichmaganlariga nisbatan 15 % ko’p YTHni sodir etishlarini, ularning asosan 50 % ortig’ini 
shanba, yakshanba kunlari va sutkaning qorong’i vaqtida soat 21.00 dan 9.00 gacha YTH sodir 
etilishini ko’rish mumkin. 
Ko’pchilik davlatlarda haydovchilarning mast holda transport vositalarini boshqarishi 
tahqiqlangan bo’lib, qoidaga bo’ysunmagan haydovchilar haydovchilik guvohnomasidan 
maxrum qilinadilar. Bir qator davlatlarlarda haydovchilar qonidagi alkogolning maksimal 
miqdori quyidagicha belgilangan (promillda): Angliyada 0,8; Yangi Zelandiyada 1,0; Kanadada 
0,8; Norvegiyada 0,5; Amerika qo’shma shtatlarida 0,8

1,0. 
Nazorat savollari 
1. Haydovchilarning ruhiy holati deganda nimani tushunasiz? 
2. Haydovchiga tibbiy xizmat qanday amalga oshiriladi? 
3. Haydovchining qiziqishi deganda nima tushunasiz? 
4. Haydovchining temperamenti deganda nimani tushunasiz? 
5. Haydovchi xarakterining harakat xavfsizligidagi o’rni nimalardan iborat? 
6. Haydovchining kasbga munosabatini qanday izohlaysiz? 
7. Haydovchining charchashi deganda nimani tushunasiz? 
8. Haydovchining sergakligi qanday belgiladnadi? 
9. Haydovchining ko’rish sezgisi qanday bo’lishi kerak? 
10. Haydovchining eshitish sezgisining harakatlanish xavfsizligiga ta’siri qanday? 
11. Haydovchining tezkorlik sifati nima? 

---

12. Haydovchining reaktsiyasi nimalarga bog’liq? 
13. Haydovchini xarakterlovchi ko’rsatkichlariga nimalar kiradi? 
14. Haydovchining biologik imkoniyatlari nimalardan iborat? 
15. Haydovchining mehnati qanday tashkil etiladi? 
16. Harakatlanish xavfsizligiga alkogolning ta’siri qanday? 
17. Avtomototransport vositalarini boshqarish huquqini berish qanday amalga oshiriladi? 
18. Haydovchilarni tayyorlash va qayta tayyorlash tartiblari qanday amalga oshiriladi? 
19. Haydovchilar qanday muddatlarda tibbiy ko’rikdan o’tishlari shart? 
Mustaqil ish topshiriklari: 
Haydovchi va harakat xavfsiz bog’liqligi. 
Adabiyotlar : 
Q.X. Azizov «Harakat xavfsizligi tashkil etish asoslari» T. Yozuvchi 2002 y. 103-118 betlar.