Mavzu. Investitsiya risklari va ularni pasaytirish yo’llari Reja: Investitsiya faoliyatida risklar va ularning tasniflanishi

16.3. Risk va noaniqlik sharoitida investitsiya loyihalarini tahlil qilish va 
baholash usullari. 
Investitsiya risklarini tahlil qilish va baholash usullariga quyidagilar kiradi: 
-Sezgirlik tahlili usuli; 
-“Zararsizlik nuqtasi”ni aniqlash usuli;. 
-Barqarorlikni tekshirish usuli; 
-Matematik usullar (o’rtacha kvadratik chetlanish, dispersiya va variatsiya); 
-“Qarorlar daraxti” barpo etilishi usuli; 
-Stsenariylar usuli; 
-Monte-Karlo usuli. 
Loyiha sezgirligi tahlili quyidagi tartibda olib boriladi: 
 
Investitsiya loyihasining asosiy parametrlarining ( ya’ni sotish hajmi, 
sotish bahosi, ishlab chiqarish harajatlari va h.k.) bazaviy qiymatlarini 
aniqlash; 
 
Shu qiymatlar asosida loyiha samaradorligini hisob-kitobini amalga 
oshirib, ularni NPVo yoki IRRo deb belgilash; 
 
Loyiha samaradorligiga eng ko’p ta’sir etuvchi, uning asosida loyiha 
sezgirligini tahlil qilinuvchi ko’rsatkichlardan birini tanlash (NPV yoki
IRR); 
 

---

Samaradorlik ko’rsatkichiga eng ko’p darajada ta’sir etuvchi omillarni 
aniqlash. Bunday o’zgaruvchan omillar ikki guruxga bo’linadi: 
- to’g’ridan-to’g’ri daromad va harajatlarga ta’sir etuvchi omillar: sotish 
hajmi, mahsulot sotish bahosi, ishlab chiqarish harajatlari, investitsiya xajmi, 
qarz mablag’lariga to’lovlar va boshqalar. 
- bilvosita ta’sir etuvchi omillar: qurilishning davomiyligi (muddati), ishlab 
chiqarish tsiklining davomiyligi, to’lovlarning kechikishi, tayyor maxsulotni 
sotish muddati, inflyatsiya darajasi, daromad solig’i stavkasi va boshqalar. 
 
 
O’zgaruvchan omillardan biri o’zgarganda asosiy ko’rsatkich qanchaga