mavzu. Iqtisodiy tebranishlar. Ishsizlik. Iqtisodiy davrlar va iqtisodiy tebranishlarning sabablari

3-MAVZU. IQTISODIY TEBRANISHLAR. ISHSIZLIK.
1

• Iqtisodiy davrlar va iqtisodiy tebranishlarning sabablari.

2

• Ishsizlik tushunchasi va ishsizlik darajasining o’lchanishi.

3

• Ishsizlikning iqtisodiy oqibatlari. A.Ouken qonuni.

Reja:
1. Iqtisodiy davrlar va iqtisodiy tebranishlarning sabablari.
Ishlab chiqarish, bandlilik va inflatsiya darajasining davriy tebranishiga iqtisodiy davr (sikl)lar deyiladi.
Iqtisodiy davrlar to‘rtta bosqichni o‘z ichiga oladi.
1-rasm. Iqtisodiyotning davriy rivojlanishi
Birinchi bosqich iqtisodiy rivojlanishning eng yuqori darajasiga erishilgan bosqich bo‘lib, u «cho‘qqi» deb yuritiladi. Bu iqtisodiyotda ish bilan to‘liq bandlik, ishlab chiqarish to‘la quvvatda ishlayotganligi, shuningdek, mahsulotlarning baho darajasining o‘sish holati kuzatiladi.
Keyingi bosqich pasayish (retsessiya) bosqichidir. Bunda ishlab chiqarish va bandlik darajalari kamayadi, ammo bahoning o‘sish darajasi pasaymaydi. Bu bosqich faol va uzoq davom etsagina bahoning o‘sish darajasi sustlashishi mumkin. Pasayishning quyi nuqtasida ishlab chiqarish va bandlik eng quyi darajaga tushadi va turg‘unlik davri boshlanadi.
Ko‘tarilish bosqichida ishlab chiqarish va bandlik darajasi asta-sekin oshib, ishlab chiqarish quvvatlaridan to‘liq foydalanish va to‘liq bandlik darajasiga erishiladi.
Iqtisodiy davrlarning sinflanishi quyidagi chizmada aks etgan
Iqtisodiy davrlar

Davomiyligi-ga ko’ra	Faoliyat sohasiga ko’ra	Namoyon bo’lish belgisiga ko’ra	Yoyilishiga ko’ra	Ko’lamiga ko’ra
1.Qisqa muddatli 2.O’rta muddatli 3.Uzoq muddatli (uzun to’lqinlar)	1.Sanoat 2.Agrar	1.Neft 2.Oziq-ovqat 3.Energetik 4.Xom ashyo 5.Ekologik 6.Valyuta	1.Tuzilmaviy 2.Tarmoq	1.Milliy 2.Millatlararo