Mavzu: Iqtisodiyot nazariyasining fan sifatida shakllanishidagi asosiy ilmiy oqimlar

"Iqtisodiyot tamoyillari"
asarida 
"siyosiy iqtisod"
tushunchasidan voz kechdi va 
"ECONOMICS"
tushunchasini qoʻlladi. Bu tushunchaning yuzaga kelishi iqtisodiyotni siyosatdan 
xalos qilish bilan barobar voqea edi. Chunki davlatning iqtisodiyotga aralashuvi 
hamma vaqt ham samarali boʻlavermagan. 1902 yildan boshlab "Ekonomiks" kursi 
Kembrij universitetida oʻqitila boshlandi. Yangi yoʻnalish tarafdorlari erkin raqobat 
va bozor gʻoyasini yana jonlantirdilar, bozor iqtisodiyoti sharoitida davlatning 

---

22 
rolini keskin cheklash kerakligini koʻrsatib berishdi. Neoklassik iqtisodiy 
nazariyaning bir qancha maktablari mavjud: 
Avstriya maktabi, Lozanna 
(matematik) maktabi, Kembrij (ingliz) maktabi, Amerika maktabi
. 
Keyingi davrda Poll Samuelsonning 
"neoklassik sintez"
konsepsiyasi ham paydo 
boʻldi. 
"Neoklassik sintez"
bu aslida hozirgi 
neokeynschilik
va 
neoliberal
g’oyalarni ilk neoklassik qarashlar bilan birlashtirib, uygʻunlashtirdilar.
Hozirgi 
davrda, ayniqsa, rivojlangan mamlakatlarda Neoklassik iqtisodiy nazariya 
iqtisodiyot fanining amalda barcha muammolariga nisbatan qoʻllaniladi. 1930 -
yillarda paydo bo’lgan va 1980 – 90 yillarda mafkura sifatida shakllangan. 
Bu 
atamaning o'zi birinchi marta 1938 yilda Valter Lippmanning Parij kollokviumida 
ishlatilgan Uning mualliflari fransuz iqtisodchisi Bernard Lavergne va uning nemis 
hamkasbi Aleksandr Ryustov hisoblanadi. Bu atama Chilida Augusto Pinochet 
diktaturasi davrida, Buyuk Britaniyada Margaret Tetcher davrida joriy etilgan. 
Milton Fridman va Fridrix Hayek g'oyalariga ko'ra iqtisodiy liberalizm va 
monetarizmning erkin bozor siyosati munosabati bilan keng tarqaldi. AQSHda 
Ronald Reygan 
(Reaganomics)
boshchiligida iqtisodiy model.XX asr oxirida 
dunyoda hukmron boʻldi.Neoliberalizm mafkurani, boshqaruv uslubini va siyosat 
paketini o'z ichiga olgan keng ma'noga ega.

---

23 
Alfred Marshall - Ingliz iqtisodchisi, iqtisodiyotdagi neoklassik yo'nalish 
asoschilaridan biri, "Kembrij maktabi" rahbari. Umrining katta qismi Kembrij 
universitetida iqtisodiy nazariyadan dars bergan. 1890 yilda uning asosiy asari