Mavzu: Iqtisodiyot nazariyasining fan sifatida shakllanishidagi asosiy ilmiy oqimlar

To‘g‘ri va davlat uchun foydali siyosat yuritish xorijiy 
xomashyodan ishlab chiqarilgan tovarlarni bojsiz eksport qilish 
imkonini beradi. Ushbu tarmoqlar ko'plab kam ta'minlangan 
odamlarni ish bilan ta'minlaydi va bunday tovarlarning yillik chet elga 
eksportini sezilarli darajada oshiradi, shu bilan xorijiy xom ashyo 
importini oshiradi, bu esa davlat bojini olishni yaxshilaydi
. 
Darvoqe, ushbu iboradan xulosa qilish mumkinki, marhum merkantilistlar 
davlatning bozor bilan kurashi samarasiz ekanligini tushunganlar (importni 
taqiqlash ichki bozorni ochishdan ko'ra iqtisodiyotga ko'proq zarar keltiradi), 
xalqaro savdoda davlat siyosatidan kuchliroq boʻlgan qandaydir koʻrinmas 
qonunlar mavjudligi (ular haqiqatan ham bu qonunlar ishlab chiqarish sohasida 
borligini tushunmagan va ularni oʻrganmagan), milliy xo’jaliklarning ishlab 
chiqarishni ixtisoslashtirish yo’lida rivojlanayotganligi, xalqaro mehnat taqsimoti 
foydali ekanligidan dalolat beradi.

---

20 
Antonioa Sierra
– XVII asrlarda Italyada yashab ijod qilgan, 
“Merkantilistlar”
namoyondalaridan yana biri, iqtisodchi faylasuf. Siyosiy 
iqtisodga oid birinchi risolalardan birining muallifi: “Qimmatbaho metallar 
konlaridan mahrum boʻlgan oltin va kumush podshohliklarni moʻl-koʻl taʼminlash 
vositalari haqida qisqacha risola” asari muallifi. Serra Neapol qirolligida naqd pul 
tanqisligi sabablari va bu tendentsiyani bartaraf etish yo‘llarini tahlil qilgan va u 
birinchi bo'lib tovarlar va xizmatlar bozori va kapital harakati o'rtasidagi 
muvozanat haqidagi g'oyani shakllantirdi va eksportni rag'batlantirish orqali naqd 
tanga taqchilligini to'ldirishni tavsiya qildi. U milliy boylikning asl manbai nafaqat 
“oltin konlari” yoki xomashyoning mavjudligi, balki rivojlangan san’at, savdo va 
savdoda erkinlik, hunarmandchilik va sanoat ishlab chiqarishi, hukumatning 
qo'lida ekanligini ta’kidladi, boshqacha qilib aytganda, u xalq va butun davlat 
farovonligi omili sifatida siyosiy tartib va tasdiqlangan qonunlarning ustuvorligini 
asosiy omil deb bildi
. 
U bir mezonni taklif qildi: qaysi shahar boyroq ekanligini 
tushunish uchun uning aholisining kasblari soniga qarang yoki zamonaviy til bilan 
aytganda, iqtisodiy tizimda mehnat taqsimoti qanchalik katta bo'lsa, u shunchalik 
qo'shimcha qiymat yaratadi.