Mavzu: Iqtisodiyot nazariyasining fan sifatida shakllanishidagi asosiy ilmiy oqimlar
Download 1.79 Mb. Pdf ko'rish
|
Kurs ishi Hasanboy
- Bu sahifa navigatsiya:
- Antuan de Monkreten tomonidan kiritilgan. Bu ta’limotning yana boshqa namoyondalari: Antonio Sierra, Tomas Mann Jeann Boden, Lui Petti
- Antuan de Monkreten – XV va XVI arlarda yashagan fransuz dramaturgi va iqtisodchisi. “Siyosiy Iqtisod”
|
3.Merkantilizm iqtisodiy ta’limoti Merkantilizm (bu so’z Mercantilisme so’zidan kelib chiqgan bo’lib, lotincha mercantile — «tijorat» yoki «savdogar» degan ma’nolarni anglatadi).Bu atama XV-XVII asrlarda yozilgan risolalarning mualliflari tomonidan ilgari surilgan, iqtisodiyotga davlatning faol aralashuvi zarurligini asoslovchi taʼlimotlar tizimi bo’lib, faoliyati asosan - protektsionizm shaklida ya’ni, yuqori import bojlarini belgilash, milliy ishlab chiqaruvchilarga subsidiyalar berish va boshqalar kiradi. Bu atamani, ilmiy muomalaga fransuz iqtisodchisi Antuan de Monkreten tomonidan kiritilgan. Bu ta’limotning yana boshqa namoyondalari: Antonio Sierra, Tomas Mann Jeann Boden, Lui Petti va boshqalar. 17 Antuan de Monkreten – XV va XVI arlarda yashagan fransuz dramaturgi va iqtisodchisi. “Siyosiy Iqtisod” – atamasini fanga kiritgan faylasuf. Iqtisodiyotga boʻlgan qiziqish uning Angliyada boʻlgan vaqtida paydo boʻlgan. Uning fikricha “Mamlakat iqtisodiyoti boshqaruv ob’ekti bu, tashqi savdo, ayniqsa sanoat va hunamandchilik mahsulotlarini eksport qilishdir”. U davlatni iqtisodga bevosita aralashuvini ma’qullagan. Shu bilan birga davlatning ichki pul aylanmasi o’zidan tashqariga chiqib ketmaydi va u davlatni oziq ivqat mahsulotlari boqadi degan fikrda edi. Monkreteyn iqtisodiy ishdan oldin ham, keyin ham yozmagan. risolaning mustaqillik darajasini tavsiflab, 1911 yilda Britaniya Ensiklopediyasiga asosan Jan Bodin asarlariga tayangan, degan xulosaga keldi. Risolada yangi boshlanuvchi tadbirkor uchun bir qator tavsiyalar mavjud. Mamlakat iqtisodiyoti boshqaruv ob'ekti sifatida qaraladi. Mamlakat boyligining manbai tashqi savdo, ayniqsa, sanoat va hunarmandchilik mahsulotlarini eksport qilish. Chet elliklarni Fransiyadan boylik olib chiqadigan nasosga qiyoslashgan. Ularni chiqarib yuborish taklif qilindi, mahalliy sanoatni rivojlantirish, davlatning iqtisodiy hayotga aralashuvi, soliqlar yig'ish va hatto savdo foydasini o'zlashtirish ma'qullandi. Monkreteyn birinchi navbatda "tabiiy boylik" ga (non, tuz, vino va boshqalar) ahamiyat berdi, chunki davlatni boy qiladigan oltin miqdori emas, balki "hayot uchun zarur bo'lgan narsalarning mavjudligi". Monkreteyn iqtisodiy fanni ifodalash uchun "siyosiy iqtisod" atamasini kiritdi, chunki Ksenofont va Aristoteldan keyin "iqtisod" atamasi asosan uy xo'jaligi, shaxsiy iqtisodiyotni boshqarish ma'nosida ishlatilgan. Butun xalq xo‘jaligi miqyosida ro‘y berayotgan 18 jarayonlarni o‘rganuvchi fan – davlat iqtisodiyotini boshqarish muammolarini ko‘rsatish zarur edi. Monkretyendan keyin va XIX-asr oxirigacha siyosiy iqtisod davlat iqtisodiyoti, alohida davlatlar iqtisodiyoti haqidagi fanni anglatardi. Biroq, siyosiy iqtisod Monkreteyn tomonidan iqtisodiy faoliyat qoidalari to'plami sifatida taqdim etiladi. Download 1.79 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|