Mavzu: italiya operasi shakllanishi

MAVZU: ITALIYA OPERASI SHAKLLANISHI
Kirish

1. 
   Qirollik opera teatri Covent Garden
   
2. 
   Florensiya va Mantua
   
3. 
   Rimdagi opera
   
4. 
   Chet elda operaning tarqalishi
   
5. 
   18-asr Opera seriyasi
   
6. 
   Opera buffasi
   

Хulosa
Kirish
Musiqa san’ati – bu nafosat, go`zalliklar dunyosi. Uni tushunish va qabul
qilishni qanday o`rganish mumkin? Buning uchun eng avvalo musiqa san'atning
amaliy nazariy tarafdan o`zlashtirish, uning turlari va janrlari haqida tushunchaga
ega bo`lish va musiqa san’ati haqidagi bilimlarni egallashi lozim.
Shuning uchun ham musiqa fani o`qituvchisi o`z ish faoliyatida o`quvchilarga faqat san'atning nazariy asoslari va amaliy o`rgatib qolmasdan, balki musiqa turlari haqida ma'lumotlarni ham yetkazishlari juda muhim. Musiqa san’atini o`rganish, musiqa savodi asoslarini o`rganishdan boshlanadi.
Xuddi shu bilimlar musiqa fanida turli ko`rinishlari bilan muvaffaqiyatli shug`ullanishga sharoit yaratadi.
Ushbu uslubiy qo`llanmada musiqa san'at vositalari, asbob chalish, kuylash, musiqa nazariyasi bilan tanishtirishni va o’zbek va evropa musiqasini mukammal o’rganishda ijodiy imkoniyatlarini ochib berish maqsad qilib qo`yilgan.
Musiqa savodi xususiyatlari bilan tanishish ijodiy jarayonda muhim rol o`ynaydi.
Musiqa fanida darslarida o’quvchlarni darslarga qiziqtirish jarayon yaratish texnologiyasi mashg’ulotlar asosida rivojlandi va ilmiy xarakterga ega. Bu musiqa fanida amaliy ish jarayonida yaratishgan va yillar davomida o`rganishgan.
Qadimgi davrlardan to hozirgi kungacha musiqa san’ati ustoz –shogirt ananasi asosida bizgacha ytib kelgan. Bu anana o’zbek musiqa madaniyatining bir ajralmas qismiga aylanib qolgan ish bnlan birga milliy urf-odat tushunchasi bizda shakillangan. Shu bilan bir qatorda musiqaning juda katta tarbiyaviy imkoniyatlari o’quvchilarning jiddiy kasbiy tayyorgarligi, o’quvchi shaxsiga hamda uning musiqiy-ijodiy qobilyatlarini rivojlantirishga qaratgan doimiy e’tibor asosida yuzaga chiqadi. Musiqa o’qitishning samarasini belgilovchi muhim omillardan biri musiqiy metodik masalalarning nazariy jihatidan ishlab chiqilganligi va uning amaliyot bilan bog’liqligi darajasidir. Inson shaxs sifatida shakllanishida musiqa san’ati beqiyos ahamiyatini, uning ruhiyati bilan bog’liqligini allomalar doimo ta’kidlab kelganlar. edi.
Musiqa madaniyati darsining maqsadi yosh avlodni milliy musiqa merosini o’zlashtira olgan hamda jahon musiqa san’atini idrok eta oladigan keng dunyoqarashga ega shaxs qilib shakllantirishdir.
Musiqa ta’lim tarbiyasida o‘quvchilarning darsda onglilik va aktivligi printsipi. Mazkur printsipdidaktikaning etakchi printsiplaridandir. Chunki bilimni o’zlashtirish o’quvchilarning aqliy faoliyatiga asos bo’lgan bilish jarayoniga bog’liqdir. Musiqa idroki kishing hayotiy tajribasini boyitadi, real voqealarni badiiy his etib, bilish, fikrlash qobilyatini jarayonini talab etadi. Buning uchun, bolaning o’quv materiallarni ongli ravishda bilib o‘zlashtirishi, bilim jarayonini aktivligini vujuda keltiradi. Ma’lum musiqa asarini kuylab yoki tinglab o’zlashtirish va undan baddiy-estetik, zavqlanib, idrok etishda, bolaning avvalo, diqqat e’tiborini jalb eta bilish unda qiziqish uyg’ota bilish, onglilik va aktivlikni vujudga keltiradi. Musiqa ongli idrok etish va navbatda badiiy ohang va mantiqiy jihatdan xotirada turg’un saqlanishni talab etadi. Musiqa daslarida ohanglilik va aktivlik ayniqsa, vakal- xor malakalarini shakllantirilishi uchun zarurdir. Xor bo’lib qo’shiq kuylash, muusiqa tinglash, musiqa savodi, faoliyatlarida ham, ongli vz aktivlik musiqani nazariy va amaliy jixatlarini to’g’ri bilish va o’zlashtirish osonlashtiradi.
Musiqa darsida ko’rgazmalilik u ko’z bilan emas, balki quloq bilan idrok etiladi. Musiqa tinglashda ham, asar tahlilida ham, ohang ko’rgazma sifatida ijro etib ko’rsatiladi, o’qituvchining o’zi, nutiq, ijrosi ham asosiy ko’rgazma bo’lb xizmat qiladi. Bundan tashqari, texnik vositalar, kartochkalar, grafik yozuvlar, rasmlar, nota yozuvlari ham musiqa darsida ko’rgazma sifatida muhim rol o’ynaydi. Musiqa darsi boshqa dasladan o‘zining badiiyligi, qiziqarliligi va bolalarga ko’proq ijodiy zavq, emotsional tuyg’ular va obrazli kechinmalar uyg’otishi bilan ajralib turadi. Shuning uchun musiqa darsi eng avvalo, tarbiya darsidir.
Odatda "Italiya operasi" deb nomlangan opera kompaniyasi sahnalashtirdi Ulug'vorning teatri Haymarketda 1847 yilgacha va shu vaqtdan boshlab Qirollik opera teatri Covent Garden-da, London

Ichki La Fenice 1837 yilda Venetsiyadagi opera teatri. Venetsiya Florentsiya va Rim bilan birga Italiya operasining beshiklaridan biri bo'lgan.
Italiya operasi ham san'ati opera yilda Italiya va opera Italyan tili. Opera 1600 yilda Italiyada tug'ilgan va Italiya operasi hozirgi kungacha ushbu shakl tarixida ustun rol o'ynab kelmoqda. Italiyalik ko'plab mashhur operalar xorijiy kompozitorlar tomonidan yozilgan, shu jumladan Handel, Omad va Motsart. 19-asr va 20-asr boshlarida mahalliy italiyalik bastakorlarning asarlari, masalan Rossini, Bellini, Donizetti, Verdi va Puchchini, hozirgacha yozilgan va bugungi kunda ijro etilayotgan eng taniqli operalardan biridir opera teatrlari butun dunyo bo'ylab.
Dafne tomonidan Jakopo Peri bugungi kunda tushunilganidek, opera hisoblangan eng qadimgi kompozitsiya edi.[1] Biroq Perining asarlari kuylangan drama sohasidagi ijodiy bo'shliqdan kelib chiqmadi. Amaliy opera yaratilishining asosiy sharti bu edi monodiya. Monodiya - bu o'z ichiga olgan matnning emotsional mazmunini ifodalash uchun yaratilgan, dramatik tarzda yaratilgan ohangning yakka qo'shiq aytishi / sozlamasi, bu akkordlar boshqalarga emas, balki nisbatan sodda ketma-ketlik bilan birga keladi. polifonik qismlar. XVI asrning oxirida italiyalik bastakorlar ushbu uslubda ijod qila boshladilar va u qisman polifonik ijro etish amaliyotidan qisman o'sdi. madrigallar bitta qo'shiqchi bilan boshqa qismlarning cholg'u ostida ijro etilishi, shuningdek, mashhurroq, ko'proq gomofonik vokal janrlarining mashhurligi oshib bormoqda. frottola va villanella. Ushbu so'nggi ikki janrda tobora kuchayib borayotgan tendentsiya ko'proq edi gomofonik tekstura, yuqori qismida puxta, faol ohang, pastki qismida esa (odatda, bu to'rt qismli madrigaldan farqli o'laroq, uch qismli kompozitsiyalar bo'lgan) unchalik faol bo'lmagan qo'llab-quvvatlovchi tuzilma mavjud. Shundan kelib chiqib, bu to'laqonli monodiya uchun kichik qadam edi. Bunday asarlarning hammasi taqlid qilishga intilgan gumanistik she'riyatni o'rnatishga moyil edi Petrarka va uning Trecento izdoshlari, davr tamoyillarini tiklash istagi tendentsiyasining yana bir elementi bo'lib, u qadimgi davrning aralash tushunchasi bilan bog'liq edi.
Yakkaxon madrigal, frottola, villanella va ularning qarindoshlari mashhur bo'lgan intermedio yoki 16-asrning so'nggi yetmish yilida Italiyaning shahar-shtatlaridagi boy va tobora dunyoviy sudlar tomonidan moliyalashtiriladigan musiqiy teatr tomoshalari. Bunday tomoshalar, odatda, davlatning muhim voqealarini: to'ylarni, harbiy g'alabalarni va shunga o'xshash narsalarni xotirlash uchun uyushtirilgan va sahna ko'rinishlari bilan galma-gal almashtirilgan. Keyingi opera singari, intermedioda ham yuqorida aytib o'tilgan yakkaxon qo'shiq, shuningdek madrigallar odatdagi ko'p ovozli teksturada va hozirgi cholg'u asboblari hamrohligida raqsga tushishgan. Ular dabdabali tarzda sahnalashtirilgan va XVI asrning ikkinchi yarmidagi stsenografiyani boshqargan. Vositachi bu kabi voqeani aytib berishga moyil edi, garchi ular vaqti-vaqti bilan aytgan bo'lsalar ham, deyarli har doim mifologik allegoriya orqali ifoda etilgan inson tuyg'ulari yoki tajribasining ba'zi bir elementlariga e'tibor qaratdilar.
Perining 1600 operasida sahnalashtirilgan Euridice Medici to'yini nishonlash doirasida, o'tgan asrning eng ajoyib va ​​xalqaro miqyosda taniqli vositachisi bo'lgan voqealar, ehtimol, yangi shakl uchun juda muhim voqea bo'lib, uni dabdabali odob-axloqning asosiy oqimiga aylantirdi.
Bu paytdagi yana bir mashhur sud o'yin-kulgisi "madrigal komediyasi "Keyinchalik, keyinchalik janrni yaxshi biladigan musiqashunoslar tomonidan" madrigal operasi "deb nomlangan. Bu dramatik hikoyani taklif qilish uchun bir-biriga bog'langan, ammo sahnalashtirilmagan bir qator madrigallardan iborat edi.[2] Ikki sahnalashtirilgan musiqiy "pastoral" lar ham bor edi, Il Satiro va La Disperazione di Fileno, ikkalasi ham 1590 yilda ishlab chiqarilgan va yozgan Emilio de 'Kavalyeri. Garchi bu yo'qolgan asarlarga faqatgina kiritilgan bo'lsa kerak ariyalar, yo'q bilan tilovat, ular aftidan Peri o'zining nashr etilgan nashriga kirish so'zida nazarda tutgan edi Euridice, u shunday deb yozgan edi: "Signor Emilio del Cavalieri, men bilgan biron bir kishidan oldin, bizning musiqamizni sahnada eshitishimizga imkon berdi".[3] Boshqa cho'ponlik o'yinlari uzoq vaqt davomida ba'zi musiqiy raqamlarni o'z ichiga olgan; eng qadimgi biri, Fabula di Orfeo (1480) tomonidan Poliziano kamida uchta yakka qo'shiq va bitta xor bor edi
Florensiya va Mantua

Klaudio Monteverdi tomonidan Bernardo Strozzi, v. 1630
Ning musiqasi Dafne endi yo'qolgan. Musiqa saqlanib qolgan birinchi opera 1600 yilda to'yda ijro etilgan Frantsiyalik Genrix IV va Mari de Medici yilda Pitti saroyida Florensiya. Opera, Euridice, bilan libretto Rinuchchini tomonidan, Peri va Giulio Kakkini, Orfey va Evriditsaning hikoyasini aytib berdi. Peri va Kakkini tomonidan ma'qul kelgan qo'shiq uslubi cholg'u torli musiqa bilan qo'llab-quvvatlanadigan tabiiy nutqning balandlashgan shakli edi. Shunday qilib, aritmiya taraqqiyotidan oldin recitivatsiya qilingan, ammo tez orada ovozlar jim bo'lgan davrlarda alohida qo'shiqlar va cholg'u intermediyalarini qo'shish odat tusiga kirgan. Ikkalasi ham Dafne va Euridice shuningdek, yunon fojiasi tarzida har bir harakat oxirida harakatni sharhlovchi xorlarni o'z ichiga olgan. Musiqaning demi-xudosi Orfeyning mavzusi tushunarli darajada mashhur va o'ziga jalb qilingan Klaudio Monteverdi (1567–1643) kim yozgan uning birinchi operasi, L'Orfeo (Orfeyning ertagi), 1607 yilda sud uchun Mantua.
Monteverdi so'zlar va musiqa o'rtasidagi mustahkam munosabatni talab qildi. Qachon Orfeo yilda ijro etilgan Mantua, jonli drama yaratish uchun 38 ta cholg'u asboblari orkestri, ko'plab xorlar va recitivitlar ishlatilgan. Bu ilgari ijro etilganlarga qaraganda ancha dabdabali versiya edi - yanada serob, retsitativlar xilma-xilligi, dekoratsiya jihatidan ekzotik - musiqiy avj nuqtalari yanada kuchliroq bo'lib, bu xonandalarning mahoratiga to'liq imkoniyat yaratdi. Opera o'zining etukligining birinchi bosqichini Monteverdi qo'lida ochib bergan edi. L'Orfeo shuningdek, bugungi kungacha muntazam ravishda namoyish etilib kelinayotgan eng qadimgi opera bo'lish xususiyati bor.