Mavzu: Jahon xo’jaligining umumiy xususiyatlari va rivojlanishi jihatlari

Metallurgiya sanoati. Qora metallurgiya og’ir sanoatning muhim tarmog’i bo’lib, xalk xo’jaligiga muhim qurilma material-po’lat beradi, mashinasozlik uchun moddiy baza yaratadi. Qurilish va xo’jalikning boshqa tarmoqlarini texnika bilan quro’llantirishda katta ahamiyati bor.
Ammo bir qancha tarmoqlarda po’lat o’rniga ko’proq plastmassalar, temir-beton ishlatilmoqda. Shu sababli bu tarmoq past sur’atlar bilan o’smoqda. Temir rudasining yer yuzasidagi umumiy zaxirasi 400 mlrd.t. bo’lib, uning 50%i MDH mamlakatlarida joylashgan.
Ikkinchi o’rinda Osiyo mamlakatlaridan: Hindiston va Xitoy turadi. Uchinchi o’rinda Lotin Amerikasi (Braziliya, Venesuela) turadi. To’rtinchi o’rinda Afrika davlatlari (JAR, Jazoir, Liberiya, Liviya, Mavritaniya). Beshinchi o’rinda Shimoliy Amerika (AQSh, Kanada). Oltinchi o’rinda Avstraliya. Yettinchi o’rinda Yevropa (Fransiya, Shvetsiya) turadi.
1993 yilda kapitalistik mamlakatlarda 361 mln.t. cho’yan, 480mln.t. po’lat quyilgan. Po’lat va cho’yanning 90% i yuqori darajada rivojlangan malakatlar hissasiga to’g’ri keladi.
Qora metallar ishlab chiqarishda birinchi o’rinda Rossiya, ikkinchi o’rinda AQSh, (1993 yilda 66 mln.t. cho’yan, 108 mln.t. po’lat) uchinchi o’rinda Yaponiya (80 mln.t. cho’yan, 110mln.t. po’lat), to’rtinchi o’rinda Germaniya (32 mln.t. cho’yan, 43 mln.t. po’lat), beshinchi o’rinda Buyuk Britaniya (12 mln.t. cho’yan,18 mln.t.) turadi.
Rivojlanayotgan mamlakatlar o’rtasida Hindiston muhim o’rinni egallaydi. Unda 1993 yilda 13 mln.t. cho’yan, 14 mln.t. po’lat quyilgan.
Rangli metallurgiya – og’ir industriyaning muhim tarmog’i. Elektrotexnika, elektronika, aviatsiya, raketasozlikni rangli metallurgiyasiz tasavvur qilib bo’lmaydi.
Sobiq sotsialistik mamlakatlar rangdor metallurgiya uchun katta hom ashyo zahiralariga ega. Bu tarmoq sobiq Ittofoq Polsha, Vengriya, Yugoslaviya, Xitoyda juda ham yaxshi rivojlangan. Ko’pgina rivojlangan mamlakatlarda AQSh, Kanada, Fransiya, Yaponiya, Avstraliyada rangli metallarning katta zaxiralari bor.