Mavzu: ketma-ketlikdagi raqamli qurilmalar. Reja: Registrlar va ularning turlari Registrlarning asosiy vazifalari

Parallel hisoblagichlar. Bu turdagi hisoblagichlarda T
0
sanoq impulslari 
barcha razryadlarda triggerlarning C sinxrokirishlariga bir vaqtda (parallel) 
uzatiladi. Parallel hisoblagichlar yoki parallel o‘tuvchi hisoblagichlar odatda,, 
front yordamida sinxronlashadigan RS-, JK-, D- triggerlari asosida tuziladi. 
Hisoblagich ish algoritmini 4.6-jadvalni tah- lil qilib tushunish mumkin. Undan 
ko‘rinib turibdiki, mazkur algoritm matematik usulda MAF yordamida 
quyidagicha ifodalanadi: 
razryad qiymati; r
i
=Q
1
, nQ
2
, nQ
i-1
, n - o‘tkazish signali. (4.1) ifoda asosida 
parallel hisoblagichning so‘z yordamida ifodalangan ish algorit- mi quyidagicha 
bo‘ladi: navbatdagi sinxronizatsiya signali kelishi bilan keyingi triggerlarning 

---

qayta ulanishi faqat barcha avvalgi triggerlar o‘rnatilganda sodir bo‘ladi, ya’ni 
ularning chiqishlarida mantiqiy birga teng signal mavjud bo‘lganda. 
Mazkur qayta ulanishni amalga oshiruvchi (4.1 ifodaga asosan) elektr 
sxema 6-rasmda keltirilgan. 
5-rasm. Parallel oʻtishli hisoblagich sxemasi fragmenti. 
Shunday qilib, parallel hisoblagichda barcha triggerlar bir vaqtda (sinxron 
ravishda) takt impulsi oladilar, chunki ularning takt kirishlari parallel ulangan. 
Shuning uchun triggerlar deyarli bir varakayiga qayta ulanadilar. Bu vaqtda 
chiqishda ma’lumot o‘rnatilish vaqti bir trigger- ning qayta ulanish vaqtiga teng: 
Lekin tezkorlikni oshirish sxemani murakkablashishi hisobiga amalga 
oshiriladi. Parallel hisoblagichga maxsus shifrator kiritiladi, ular tezkor o‘tish 
sxemasi (TO‘S) deb ataladi. U Q
1
 chiqishlarga ulanadi. 
Parallel hisoblagichlarda sanoq tartibi (jamlash yoki ayirish) trig- gerning 
dinamik kirishiga (to‘g‘ri yoki invers) bog‘liq emas, balki triggerning qaysi 
chiqishi o‘tishni shakllantirish uchun ishlatilayotganiga bog‘liq. Agar triggerning 
to‘g‘ri chiqishi ishlatilayotgan bo‘lsa, bunday hisoblagich - jamlovchi, agar 
invers kirishi ishlatilayotgan bo‘lsa ayiruvchi hisoblanadi. Yuqorida ko‘rib 
o‘tilgan hisoblagich jamlovchidir.