Mavzu: Kon mashina detallari va mustahkamligi va aniqligiga qo’yiladigan talablar. Reja

Mavzu: Kon mashina detallari va mustahkamligi va aniqligiga qo’yiladigan talablar.


Reja:

1. 
   Aniqlik to’g’risida tushuncha.
   
2. 
   Ishlov berish aniqligiga ta’sir etuvchi asosiy omillar.
   
3. 
   Ishlab chiqarish xatoliklari.
   
4. 
   Turli xil ishlov berish usullarida aniqlik.
   

Mashinalarni konstruktsiyalash va yasashda kinematik hisob, mustahkamlikka, bikrlikka va yeyilishga bardoshlilikka hisoblashlar qatorida aniulikka hisoblashlarni ham amalga o’tkazish kerak.

Aniulik - mashina yoki priborlar detallarining asosiy xarakteristikasidir. Detalni mutlou aniu tayyorlash mumkin emas, negaki unga ishlov berish aniqligi turlicha bo’ladi.
Detalning ishlov berish natijasida hosil uilingan aniqligi ko’p omillmrga boђlik va uuyidagilar bilan aniulanadi:
a) detal yoki uning alohida elementlarining geometrik shaklidan chetlanishlar bilan;
b) detal hauiuiy o’lchamlarining nominal o’lchamlaridan chetlanishlari bilan;
v) detal sitrlari va o’klarining aniu o’zaro joylashuvdan chetlanishlari bilan;
Detallarga ishlov berish meunat hajmiyligi va tannarxi ko’p miudorda talab uilingan aniulikka boђliu va aniulik oshishi bilan oshadi. (grafik)
Bir va o’sha o’lchamdagi turlicha aniulik darajali detallarga ishlov berish uchun GOST bilan bir nechta ishlov berish aniqligi klasslari o’rnatilgan. Aniulik klasslari nomlanish va tartib nomeriga ega; nomer aniulik darajasining pasayishi bilan ortadi; shunday qilib, birinchi sinf eng aniu bo’lib hisoblanadi, ikkinchi klass aniu ishlar uchun, uchinchi klass - o’rta yoki oddiy aniuliklardagi ishlar uchun, ancha daђal ishlar uchun keyingi aniulik klasslari uo’llaniladi. GOST bo’yicha 10 ta aniulik klasslari o’rnatilgan: 1; 2; 2a; 3; 3a; 4; 5; 7; 8; 9; 2- klass asosiy sanaladi, 6- klass uncha o’rnatilmagan.
Metall uiruuvchi dastgohlarda ishlov berish aniqligiga uuyidagi asosiy omillar ta’sir qiladi:

1. 
   Dastgohlarning noaniqligi (ular asosiy detallari va uzellarini tayyolash noaniqligi va yiђish noaniqligining, jumladan detallar ishualanuvchi sirtlarining yeyilishi va hokozolarning natijasi bo’lib hisoblanadi)
   
2. 
   Uiruuvchi va yodamchi asboblarni tayyolashning aniulik darajasi va uning ishidagi yeyilishi.
   
3. 
   Asbobni o’rnatish va dastgohni o’lchamga tuђrilashning noaniqligi.
   
4. 
   Ishlov beriluvchi detalni dastgohda yoy moslamada asoslash va o’rnatish xatoligi (detalning shpindel o’qiga nisbatan noto’g’ri vaziyati)
   
5. 
   Dastgoh detallari, ishlov berilayogan detal va asbobning ishlov
   

berishida kesish kuchi ta’siri ostida ular va dastgoh moslama asbob detal elastik tizimining yetarli bo’lmagan bikrligi ouibatidagi deformatsiyasi, jumladan detalning ishlov berish uchun uni maxkamlashda paydo bo’ladigan deformatsiyasi.

6. 
   Ishlov berilayotgan detal, dastgoh detallari va uiruuvchi asbobning ishlov berish va deformatsiya jarayonidagi issiklik deformatsiyalari.
   
7. 
   O’lchashlarda notuђri ko’rsatishlar beradigan detal sirtining ishlov berishdan keyingi sifati.
   
8. 
   O’lchov asbobining noaniqligi, ulardan notuђri foydalanish, haroratning ta’siri va boshualar natijasida o’lchashlardagi xatoliklar.
   
9. 
   Ish bajaruvchining xatolari.