Mavzu: Konsentirlangan nitrat kislota ishlab chiqarish

Nitrat kislotaning tabiatda tarqalgan eng muhim birikmalari
NaNO₃-chili selitrasi yoki natriyli selitra
Na₂CO₃+NO₂=NaNO₃+NaNO₂+CO₂
KNO₃-Hind selitrasi. Yoki kaliyli selitra.
KCl+NaNO₃=KNO₃+NaCl
NH₄NO₃-Amiakli selitra.
NH₃+HNO₃=NH₄NO₃

Xulosa
Konsentrlangan nitrat kislota bilan ishlashda ehtiyot bo‘lish kerak! Yog‘och qipig‘i, skipidar (organik modda)lar nitrat kislotada alangalanib, yonib ketadi
Nitrat kislotasi ahamiyati va ishlatish sohasining kengligi bo`yicha boshqa anorganik kislotalar orsida faqat sul'fat kislotadan keyingi ikkinchi o`rinda turadi. Juda ko`p sohalarda ishlatiladi. Dunyoda ishlab chiqariladigan nitrat kislotaning 75 %i azotli o`g`itlar ishlab chiqarishda, 15 %i portlovchi moddalar olishda, organik bo`yoqlar, 10%i boshqa narsalar: organik reaktivlar, nitrolaklar, plastmassalar, kinoplyonkalar, sun`iy tolalar va boshqa organik moddalar ishlab chiqarishda ishlatiladi. Yana u doрi-darmonlar olishda oksidlovchi sifatida, suratxonalarda, nitrozali usulda sul'fat kislota va boshqa ko`pginа mahsulotlar ishlab chiqarishda ishlatiladi.
Sanoatda ikki ko‘rinishdagi: tarkibida 50 - 60% HNO₃ bo`lgan suyultirilgan va tarkibida 96 - 98% HNO₃ bo‘lgan konsentrlangan nitrat kislota ishlab chiqariladi.. Kuchli nitrat kislotasi portlovchi moddalar, bo‘yoqlar, plastik massalar, nitroloklar, kinoplyonkalar va boshqa muhim mahsulotlar ishlab chiqarish uchun ishlatiladi




Foydalanilgan adabiyotlar
1. Sh. M. Mirziyoyev.“Erkin va farovon demografik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz” Toshkent O’zbekiston-2017
2. Sh. M. Mirziyoyev.“ “Tanqidiy tahlil qa’tiy tartib intizom va shaxsiy javobgarlik har bir rahbar faoliyatining kundalik vazifasi bo’lish kerak” Toshkent O’zbekiston-2017 16-yanvar
4.H.R.Rаhimоv, N.А.Pаrpyiеv vа bоshqаlаr. «Аnоrgаnik kimyoning nаzаriy аsоslаri», T., «O’zbеkistоn», 2002 yil.
5. Х.Р.Рахимов. «Анорганик химия», T., «Укитувчиi», 1984 йил.
6. Н.С.Ахметов. «Общая неорганическая химия», M., 1988 йил.
7. А.K. Глинка. «Умумий химия», T., «Узбекистон», 1978
8 . Б.В. Некрасов. «Основы общей химии», M., 1974 .
9. З.С.Саидносирова. «Анорганик химия», T., «Укитувчи», 1983
10.Н.Х.Максудов «Умумий химия». «Укитувчи» Тошкент -1977 yil, 146 bet
11.М.М. Абдулхаева, У.М. Мaрданов. “Кimyo”. “Узбекистон” Тошкент, 2002 yil, 288-290 betlar
12. Патент 6204409 США. МПК⁷С 07 271/20. Uretane compound and process for producing polycyclic aliphatic diisocyanate / Mitsui Chemicals, Aso Shinji, Noguchi Takeshi, Ogawa Shinji. // США.-1999.-№2
13. I.Аsqarov va boshqalar. “Аnorganik va umumiy kimyodan masalalar yechish.”. «O`qituvchi » nashriyoti. Тоshkent -1995
14. И.П.Середа. Химиядан конкурс масалалари. Тошкент, Укитувчи-1984
15. Т. М. Миркомилов, Х.Х. Мухиддинов. Умумий химия. Тошкент, Укитувчи-1987
16. Г.П. Хомченко. Кимё. Олий укув юртларига кирувчилар учун. Тошкент, Укитувчи-2001yil,
17.Ш.С.Исоков, Ю.Т. Тошпулатов. Умумий химиядан масала ва машклар туплами. Тошкент, Укитувчи- 1982
18.E. Lutfullayev va boshqalar Anorganik kimyodan laboratoriya mashg’ulotlari Samarqand. 2006y.
19. Sh. Daminova va boshqalar. Anorganik kimyodan laboratoriya mashg’ulotlari. 2007 y.
20.Синтез циклических сульфамил карбаматовимочевин через мета тезис сзамыканием цикла. // Douhery Joseph M., Jimenes Mari, Hanson Paul R. Tetrahedron. – 2005. – 61.-№ 26. – C. 6218-6230.
21. Орлова А.А., Мантров С.Н. Получение N-бутил-О-алкил-карбаматов алкоголизмом симметричной дибутилмочевины. //Химия и технология синтетических биологически активных веществ: М., изд-во РХТУ им. Д.И. Менделеева.–2005.–С. 96-97.
22. E.LutfullayevvaboshqalarAnorganikkimyo. Samarqand 2009 yil, 246-247 betlar.
23. Ишмухамедов Р.Ж. Инновацион технологиялар ёрдамида таълим самарадорлигини ошириш йуллари.Тошкент 2004. 45 б.
24.O’zbekiston milliy ensiklopediyasi VI
25. N. Kattayev “Kimyoviy texnologiya”// Toshkent – “Yangiyul poligraf servis” – 2008 yil, 223-230 betlar
26.Q. G’afurov “Kimyoviy texnologiya asoslari” Fan va texnologiya,Toshkent, 2007
27.A.Otaquziyev, A.A.Ismatov, N.P.Ismoilov,S.M.Mirxayev “Noorganik metallar kimyoviy texnologiyasi” Toshkent ”O’zbekiston” 2002
28.http://www.google.co.uz/
29. http://www.idssve.uz
30 http://www.ziyonet.uz