Mavzu: korporativ axborot tizimlarining apparat dasturiy muhitini tanlash

Narxni/samaradorligiga nisbati. Kompyuter texnologiyasida har qanday yangi 
yo‘nalish paydo bo‘lishi kompyuter bozorining talablari bilan belgilanadi. Shu sababli, 
kompyuter ishlab chiquvchilarning bitta yagona maqsadi yo‘q. Katta universal 
kompyuter (maynfreym) yoki superkompyuter qimmat turadi. 
Qo‘yilgan maqsadga erishish uchun yuqori samarali konstruksiyalarni
loyihalash jarayonida qurilmalarni narxiga qo‘yilgan talablarga e’tibor qaratmaslik 
lozim? Ya’ni qurilmalarni imkon qadar yaxshisini olgan ma’qul.
Cray Research kompaniyasining superkompyuterlari va IBMning yuqori sifatli 
maynfraymlari ushbu toifaga kiradi. Agar arzon konstruksiya loyihalanadigan bo‘lsa 
arzon qurilmalar hisobiga samaradorlik tushib ketadi. Bunday arzon qurilmalarga turli 
IBM PC klonlarining shaxsiy kompyuterlari kiradi. Bu ikki yo‘nalish o‘rtasida 
"narx/samaradorlik" nisbatiga asoslangan konstruktorlik loyihasi yotadi. Buning oddiy 
misol qilib mini-kompyuterlar bilan ishchi stansiyalarni keltirish mumkin.
Turli xil kompyuterlarni o‘zaro solishtirish uchun samaradorlikni o‘lchashning 
standart usullaridan foydalaniladi. Bu usullar yordamida olingan natijalar ishlab 
chiquvchilarga va foydalanuvchilarga qanday kompyuterni tanlash imkonini yaratadi. 
Ishonchlilik va xatoga bardoshlilik. Hisoblash qurilmalarining asosiy 
xarakteristikalaridan biri ishonchlilik hisoblanadi. Ishonchlilikning kuchayishi yuqori 
va o‘ta yuqori darajali integratsiyaga ega bo‘lgan elektron sxemalarning va 
komponentlarning ishlatilishi, uzilishlar darajasini pasaytirish, sxemalarning ishlash 
rejimlarini osonlashtirish, ularning issiqlik ish rejimlarini ta’minlash, shuningdek 
montaj qilish usullarini takomillashtirish orqali buzilishlarni kamaytirish tamoyiliga 
asoslangan. 
Xatoga bardoshlik - bu kompyuter tizimining o‘ziga xos xususiyati bo‘lib, 
dastur tomonidan ko‘rsatilgan xatti-harakatlar sodir bo‘lgandan keyin mantiqiy 
mashina sifatida dasturni ishini davom ettirish qobiliyatiga ega bo‘ladi. Xatoga 
chidamlilikni joriy etish apparat va dasturiy ta’minotni sifatliligini talab qiladi. 
Ishonchlilik masalasining asosiy muammolari xatolarni bartaraf etish va xatolarga 

---

chidamlilik bilan bog‘liq yo‘nalishlardir. Hisoblash tizimlarining parallellik 
konsepsiyasi va xatoga bardoshlik tushunchalari tabiiy ravishda bir-biri bilan 
bog‘langan, chunki har ikkala holatda ham qo‘shimcha funksional komponentlar talab 
qilinadi. Shuning uchun, parallel hisoblash tizimlarida eng yuqori samaradorlikka 
erishiladi va ko‘p holatlarda juda yuqori ishonchlilik ta’minlanadi. Ko‘p protsessorli va 
ko‘p mashinali tizimlar tuzilishi avtomatik qayta konfiguratsiyaga moslashtirilgan va 
nosozliklar paydo bo‘lsa ham tizim ishini davom ettirish imkonini ta’minlaydi. Parallel 
tizimlardagi mavjud bo‘lgan ortiqcha resurslar ham ishlash, ham ishonchliligi uchun 
moslashuvchan bo‘lishi mumkin. Ko‘p protsessorli va ko‘p tarmoqli tizimlarning 
tuzilishi avtomatik qayta konfiguratsiyaga moslashtirildi va arizalar paydo bo‘lgandan 
so‘ng tizim ishini davom ettirish imkonini beradi.
Shuni esda tutish kerakki, ishonchlilik konsepsiyasi nafaqat apparatni, balki 
dasturiy ta’minotni ham o‘z ichiga oladi. Tizimlarning ishonchliligini oshirishning 
asosiy maqsadi ular ichida saqlanadigan ma’lumotlarning yaxlitligi hisoblanadi.