Mavzu: mehnat bozori va korxonalarda mehnat resurslaridan foydalanish

 
 
 
 
Меhnat narxi, 
W
L(
mehnat miqdori)
S
L
=MRC
E
MRP
L
=D

---

10.2-rasm. Raqobatlashgan mehnat bozorida mehnat narxining uning 
miqdoridan bog‘liqligi 
Mehnatga bo‘lgan talab chizig‘i bilan ustma-ust tushadi. talab chizig‘iga 
ko‘ra, mehnat narxi pasaygan sari unga bo‘lgan talab ham ortib boradi va aksincha.
Mehnat bozorida ishchi kuchiga talab - bu firmalarning ishchi kuchiga 
talabidir. Taklif ishchilar tomonidan bo‘ladi. 
Mehnat bozori raqobatlashgan bo‘lgani uchun mehnat narxi bozor tomonidan 
shakllanadi va unga bozor sub’ektlari ta’sir qila olmaydi (raqobatlashgan iste’mol 
bozoridagi kabi). Bu barcha ishchilar qaysi firmada ishlashidan qat’iy nazar, bir xil 
ish haqi oladi va firmalar bu narxni oldindan berilgan narx sifatida qabul qiladilar. 
Shuning uchun ham alohida firma uchun mehnat resurslari taklif chizig‘i gorizontal, 
ya’ni u absolyut elastik. 
10.2-rasmda raqobatlashgan mehnat bozoridagi muvozanat nuqta Ye nuqta 
bilan ifodalanadi. Muvozanat ish haqi 
*
e
W
bo‘lganda foydani maksimallashtiradigan 
mehnat resurslari miqdori 
*
e
L
ga teng bo‘ladi. Ishchi chekli unumdorlik nazariyasiga 
ko‘ra, mehnatning to‘liq mahsulotini oladi. Shuning uchun firmaning mehnat uchun 
chekli xarajati ish haqiga teng.
L
MRP
W
MRC
=
=
*
,
bu yerda - firmaning mehnatga bo‘lgan chekli xarajati. 
Raqobatlashgan mehnat bozorida har bir ishchining ish haqi 
*
e
W
ga teng 
bo‘lgani uchun, firmaning ishchilarga beradigan umumiy ish haqi xarajatlari 
*
*
0
e
e
EW
L
to‘rtburchak yuziga to‘g‘ri keladi (10.2-rasm). Ish haqining o‘zgarishi ishchi 
kuchiga bo‘lgan talabni o‘zgartiradi. Agar ish haqi dan gacha oshsa (10.3-rasm), 
yollanadigan ishchilar soni dan gacha qisqaradi; agar ish haqi gacha pasaysa, 
ishdagi ishchilar soni gacha oshadi. Mehnat bozorida firma foydasini 

---

maksimallashtiradigan shart, ya’ni mehnatni chekli daromadliligining ish haqi 
stavkasiga tengligi iste’mol bozoridagi 
MC
MR
=
shartga o‘xshashdir.