Mavzu: mehnat bozori va korxonalarda mehnat resurslaridan foydalanish

 
10.1-rasm. Chekli mehnat daromadliligi grafigi 
I chiziq raqobatlashgan iste’mol bozoridagi firmaning chizig‘i (bu yerda firma 
monopol hokimiyatga ega emas). II chiziq iste’mol bozorida monopol hokimiyatga 
ega bo‘lgan firmaning chizig‘i. Monopol hokimiyatga ega bo‘lgan firma ko‘proq 
mahsulot sotish uchun tovar narxini tushirishi mumkin. Natijada bo‘ladi va ishlab 
Xarajat 
I 
II 
Ish vaqti 
(
soatlarda) 

---

chiqarish hajmi oshishi bilan kamayib boradi. Demak, va chiziqlari pastga yotiq 
bo‘lgani uchun chizig‘i pastga tomon yotiq bo‘ladi. Agar biz monopol hokimiyatga 
ega bo‘lgan firmaning mehnatni chekli daromadliligini monopol bo‘lmagan firmaning 
mehnatni chekli daromadliligi bilan solishtirsak 
P
L
L
L
M
L
MRP
P
MP
MR
MP
MRP
=



=
, 
bu yerda 
M
L
MRP
- monopol hokimiyatga ega bo‘lgan firmaning mehnatini
chekli daromadliligi; 
P
L
MRP
- monopol hokimiyatga ega bo‘lmagan raqobatlashuvchi
firmaning mehnatini chekli daromadliligi. 
Bundan kelib chiqadiki, har qanday ish haqida iste’mol bozorida monopol 
hokimiyatga ega bo‘lgan firma, monopol hokimiyatga ega bo‘lmagan firmaga 
nisbatan kamroq ishchi yollaydi. 
Mehnatni chekli daromadliligi dan ishchilarni yollashda foydalanishi mumkin. 
Agar firma o‘z foydasini maksimallashtiradigan bo‘lsa, u ishchilarni yollashni 
mehnatni chekli daromadliligi ish haqiga teng bo‘lgunga qadar davom ettiradi. 
W
MRP
L
=
,
(3) 
bu yerda - ish haqi. 
Agar 
W
MRP
L

bo‘lsa, firma qo‘shimcha ishchi kuchini yollab, o‘z foydasini 
oshirishi mumkin. 
Ushbu shart quyidagi 10.2-rasmda ifodalangan.