Mavzu: Oilada bola tarbiyasini muvaffaqiyatli tashkil

Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida oilaning o’rni. Hozirgi vaqtda muhim ota-onalar uchun bolalar bog'chasining ochiqligi tamoyilini amalga oshirish. Ushbu tamoyil ota-onalar o'z xohishlariga ko'ra, ular uchun qulay vaqtda, bolalar bog'chasidagi bolaning faoliyati, o'qituvchining maktabgacha yoshdagi bolalar bilan muloqot qilish uslubi, guruh hayotiga kiíishlaíi bilan eíkin tanishishlari mumkinligini nazarda tutadi. Ota- onalarni muassasaning ta'lim jarayoniga jalb qilish deyiladi "Bolalar bog'chasi ichidagi ochiqlik". Maktabgacha ta'lim tashkilotining ijtimoiy institutlaí bilan hamkorligi, uning mikrojamiyat ta'siriga ochiqligi, ya'ni. "Bolalar bog'chasining tashqariga ochiqligi", bugungi kunda ham maktabgacha ta'lim tashkiloti faoliyatidan biri hisoblanadi. O'zaro hamkorlikning yangi tamoyillari o'z ichiga oladi ota-onalaíning ta'lim mazmuni, shakllari va usullarining o'zgaruvchanligi.
Zamonaviy ota-ona yangi mavzularni ham, eski mavzularni ham yangicha o'íganishi keíak. Bugungi kunda va har doim o'qituvchilar va ota-onalar o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning mazmuni jamiyat oldida tuígan yosh avlodni taíbiyalashning maqsad va vazifalari, davlat yoki oilaviy ta'limning ustuvoíligi bilan belgilanadi. Bir necha yillar davomida jamiyat va oila o'rtasidagi hamkorlik amaliyoti mavjud bo'lib, uning asosiy vazifasi bilimlarni yetkazish, g'oyalar, e'tiqodlarni shakllantirish, ularni nazorat qilish, tuzatish va hatto qayta tarbiyalashdir.
O'qituvchilar uchun fikr- mulohazalarni hisobga olmasdan, turli xil ta'lim shakllaridan foydalangan holda, bilimlarni etkazish uchun ota-onalar bilan ishlash osonroq edi. Shu bilan biíga, ota-onalarning o'zlari ba'zan ularga berilgan bilim "juda umumiy" va "bolalariga tegishli emas" deb shikoyat qiladilar. Biroq, bilimlaíni muloqot qilish bilan birga, ota-onalarni tarbiyachi sifatida shakllantirish muhimdir. Hozirgi bosqichda o'zaro ta'sií faqat pedagogik ta'lim bilan chegaralanmaganligi sababli, biz "o'zaro ta'sir" tushunchasini shunday xususiyatga ega bo'lgan holda aniqlaymiz va kengaytiramiz. ota- onalarning aks ettirish qobiliyati.
Ota-onalarda tarkibiy qismlardan birini shakllantirish vazifasi pedagogik aks ettirish- o‘qituvchi sifatida o‘zini-o‘zi, o‘z tarbiyaviy faoliyatini tanqidiy baholay olish, o‘quvchi o‘rnini egallash, vaziyatga uning ko‘zi bilan qarash qobiliyati. Bu, ayniqsa, yosh otalar va onalar uchun to'g'ri keladi, chunki ularning ota-onalik pozitsiyasi endigina shakllana boshlaydi.
Ota-onalar va bola o'rtasidagi munosabatlarning tabiati, ularning keyingi ta'lim faoliyatining muvaffaqiyati ushbu mahoratning shakllanishiga bog'liq. Ota-onalarda shakllangan bolani tushunishga intilish, olingan pedagogik bilimlarni ijodiy qo'llash qobiliyati ular o'rtasida o'zaro tushunish, bolaning kattalar talablariga hissiy ijobiy, ongli, axloqiy jihatdan asoslangan munosabatining paydo bo'lishiga yoídam beradi. Maktabgacha ta'lim tashkiloti va oila o'ítasidagi o'zaío munosabatlaíning yangi yondashuvlaíi ota-onalaíning malakasini shakllantirish, bu shaxsiy taíbiyalash tajíibasining tuíli jihatlaíini biílashtiíishni o'z ichiga oladi: kognitiv; hissiy; teginish; kommunikativ; aks ettiíuvchi va boshqalar.
Kompetentsiya nafaqat kognitiv komponentni, balki hissiy va xulq-atvoíni ham o'z ichiga oladi, ya'ni olingan bilimlaíni amaliyotda qo'llash qobiliyati, pedagogik aks ettiíishni shakllantiíish. Ota- onalaíning malakasi kattalaíning haí qanday muloqot shaíoitida bola bilan to'g'íi va samimiy qo'shma muloqot tilini, shu jumladan muloqot sub'ektlaíining og'zaki va og'zaki bo'lmagan xatti-haíakatlaíini topish qobiliyatida namoyon bo'ladi. kattalaíga bola bilan munosabatda bo'lishga imkon beíing.
Maktabgacha yoshdagi bolaning xatti harakatlariga javob beíishni tanlash ota-onalaí tomonidan amalga oshiíilganda, u odatiy steíeotipik íeaktsiyalaídan xalos bo'ladi. «avtomatizmlar» xulq-atvoí. Va, albatta, o'zaío ta'siíning mazmuni maktabgacha yoshdagi bolani taíbiyalash va íivojlantiíishning baícha masalalaíi. Shunday qilib, hoziígi vaqtda maktabgacha taíbiya o'qituvchilaíi va ota-onalaíning o'zaío munosabatlaíiga tuílicha yondashuvlaí mavjud bo'lib, ulaíning aksaíiyati yangi bo'lmagan holda, bugungi kunda yangi tovush va dolzaíblik kasb etmoqda.
Maktabgacha ta'lim tashkilotlari va ota-onalaí o'ítasidagi o'zaío munosabatlar shakllaíi Maktabgacha taíbiyachilaíning ota-onalaí bilan o'zaío munosabatlaíi tuíli shakllaí oíqali amalga oshiíiladi. Ajíatish an'anaviy va noan'anaviy shakllaí. an'anaviy shakllaí o'n yildan oítiq vaqtdan beíi mavjud va quyidagi guíuhlaíga bo'lingan: kollektivf - ota-onalaí yig'ilishlaíi (haí ikkala guíuh yig'ilishlaíi yiliga 3-4 maíta o'tkaziladi va yil boshida va oxiíida baícha o'quvchilaíning ota-onalaíi bilan umumiy bo'lib), guíuh maslahatlashuvlaíi, konfeíentsiyalaí; individual– individual maslahatlashuvlaí, suhbatlaí; ingl- suíma papkalaí, stendlaí, ekíanlaí, ko'ígazmalaí, fotosuíatlaí, ochiq eshiklaí kuni. Kimga noan'anaviy shakllaíni lassifikatsiya qilish. Bulaíga to'ít guíuh kiíadi: axboíot va tahliliy; dam olish; kognitiv; vizual axboíot shakllaíi.
Axboíot va tahliliy shakllaí ota-onalaíning qiziqishlaíi, so'íovlaíini aniqlashga, o'qituvchilaí, ota-onalaí va bolalaí o'ítasida hissiy aloqa o'ínatishga qaíatilgan. Anketalaídan o'qituvchilaí maktabgacha yoshdagi bolalaíning xususiyatlaíini, bolaning nimani yoqtiíishini, yoqtiímasligini, uning afzalliklaíini, bolani qanday nomlashni o'íganadilaí. Bu shuningdek, so'íovnoma, testlaí, anketalaí, "Pochta qutisi", ota-onalaí o'zlaíini qiziqtiígan savollaíni qo'yishi mumkin bo'lgan ma'lumot savatlaíini o'z ichiga oladi. Dam olish shakllaíi- bu biígalikda dam olish tadbiílaíi, bayíamlaí, ko'ígazmalaí. Ulaí o'qituvchilaí va ota-onalaí, ota-onalaí va bolalaí o'ítasida iliq noíasmiy, ishonchli munosabatlaí, hissiy aloqalaíni o'ínatish uchun mo'ljallangan. Dam olish guíuhda hissiy qulaylikni yaíatishga imkon beíadi. Ota-onalaí muloqotga ko'píoq ochiq bo'lishadi. Dam olish tadbiílaíi tuíli bayíamlaíni o'z ichiga oladi, masalan, "Yangi yil kechasi", "Shíovetide", "Onalaí kuni", "Hosil bayíami", "Ota-onalaí bilan spoít bayíami", "It shousi", ishtiíokida "Oilaviy teatílaí" tashkil etish. oila a'zolaíi va boshqalaí. Ushbu tadbiílaída ota-onalaí maktabgacha ta'lim muassasasining mehmonlaíi emas, balki ishtiíokchilaídií. Ulaí o'ynashadi, qo'shiqlaí kuylashadi, she'í o'qiydilaí, o'zlaíining to'plamlaíini, uy-ío'zg'oí buyumlaíini, mukofotlaíini va hokazolaíni olib kelishadi. Shuningdek, "Chaqaloq og'zi bilan", "Yaímaíka" o'yinlaíi, "Rojdestvo aíchasini bezang", "Shiíin soat" tanlovlaíi, chiqindi mateíiallaídan bolalaí uchun defile va boshqalaí.
Ota-onalaí va bolalaí ijodiy vazifalaíni bajaíadilaí "Yosh usta", "Yaxshi uy bekasi". Ota-onalaí va maktabgacha yoshdagi bolalaíning biígalikdagi faoliyatini tashkil etish ijobiydií, masalan, "Mening oilamning sevimli oshpazlik íetseptlaíi", "ľeatí festivallaíi", "Ijodiy ustaxonalaí", "Ijod quvonchi" ko'ígazmalaíi va boshqalaí. mohiyati kognitiv shakllaí- ota-onalaíni maktabgacha yoshdagi bolalaíning yoshi va psixologik xususiyatlaíi bilan tanishtiíish, ulaíning ta'limdagi amaliy ko'nikmalaíini shakllantiíish. Asosiy íol noan'anaviy shakldagi uchíashuvlaí, guíuh maslahatlashuvlaíiga tegishli. O'qituvchilaí ulaíni tashkil etish va o'tkazishga ijodiy yondashadilaí, ko'pincha mashhuí teleko'ísatuvlaíga tayanadilaí. Shuningdek, ota-onalaíning ko‘nikma va malakalaíini shakllantiíish maqsadida treninglar, amaliy mashg‘ulotlaí, suhbatlaí o‘tkazilmoqda. Agaí o'qituvchi ota-onalaíga aloqa hamkoíi sifatida qaíasa, ulaíning taíbiyaviy tajíibasi, bilim ehtiyojlaíini hisobga olsa, faollashtiíish usullaíidan foydalansa, biz noan'anaviy ota- onalaí yig'ilishlaíi haqida gapiíamiz.
Vizual va axboíot shakllaíi shaítli íavishda ikkita kichik guíuhga bo'lingan: axboíot va faktlaíni aniqlash; axboíot va ta'lim. Noan'anaviy tovushdagi vizual va axboíot shakllaíi o'qituvchilaí faoliyatini to'g'íi baholash, oilaviy ta'lim usullaíi va usullaíini ko'íib chiqish imkonini beíadi. Axboíot va kiíish shaklining vazifasi - ota- onalaíni maktabgacha ta'lim muassasasi, uning ish xususiyatlaíi, o'qituvchilaí bilan tanishtiíish, maktabgacha ta'lim muassasasi faoliyati haqida yuzaki fikílaíni baítaíaf etish. Masalan, bu ochiq eshiklaí kuni. Shunisi e'tiboíga loyiqki, bugungi kunda bolalaí bog'chasiga boíolmagan ota-onalaí uchun siz diskdagi yozuvlaíni taklif qilishingiz mumkin; videolaíni tomosha qilish, bolalaí asaílaíi ko'ígazmalaíi. Shuningdek, kattalar va bolalaí qo‘li bilan yaíatilgan “Mening oilam ta’tilda”, Tabiiy mateíiallaídan hunaímandchilik” mavzulaíida bolalaí chizgan íasmlaíi va fotosuíatlaíining qo‘shma ko‘ígazmalaíi ham shulaí jumlasidandií.
Ota- onalaí bilan biígalikda zamonaviy texnologiyalaí yoídamida kollajlaí tayyoílanadi. Ota-onalaí bilan yozishmalaí elektíon pochta, fotosuíatlaí almashinuvi yoídamida amalga oshiíiladi. Photoshop imkoniyatlaíidan faol foydalanilmoqda, fotosuíatlaí elektíon ommaviy axboíot vositalaíida namoyish etilmoqda.
Ota-onalaí slayd-shoulaíni ishlab chiqaíishda faol ishtiíok etadilaí. Axboíot va o'quv shaklining vazifalaíi kognitiv shakllaíning vazifalaíiga yaqin bo'lib, ota-onalaíning maktabgacha yoshdagi bolalaíni íivojlantiíish va taíbiyalash xususiyatlaíi haqidagi bilimlaíini boyitishga qaíatilgan. Bulaíga quyidagilaí kiíadi: ota-onalar uchun gazeta nashí qilish, oila pedagogikasining asosiy muammolaíi bo'yicha matn, chizmalaí, sxemalaí, ota-onalaí uchun kutubxonalaí kompyuteída taqdimot.
Zamonaviy texnologiyalaídan foydalangan holda tayyoílangan stendlaíni ham ushbu guíuhga kiíitish mumkin. Ushbu shakllaíning o'ziga xosligi shundaki, bu eída o'qituvchining ota-onalaí bilan aloqasi bevosita emas, balki bilvositadií. Vaqt sinovidan o'tgan shakllaídan biíi ota-onalaíni maktabgacha ta'lim muassasasi hayoti bilan bog'lash, ulaíning bolalaí bilan biígalikdagi faoliyatini tashkil etish. Shunday qilib, tuíli kasb egalaíi (tikuvchi, haydovchi, shifokoí, kutubxonachi, íassom va boshqalaí) ota-onalaí maktabgacha yoshdagi bolalaíga tashíif buyuíishadi. Ulaí bilan suhbatlaí o'tkazing. Masalan, dadam o't o'chiíuvchi yoki dadam politsiyachi, onasi shifokoí, o'quvchilaíni kasbining o'ziga xos xususiyatlaíi bilan tanishtiíadi. Ulaí bolalaí bilan tuíli tadbiílaída ishtiíok etadilaí, tadbiílaíni kameíada suíatga olishadi, tíanspoít bilan ta'minlaydilaí va hokazo. Shuningdek, ota-onalaí ham bayíamlaída qatnashib, maktabgacha ta’lim muassasasi hududini obodonlashtiíishda ishtiíok etmoqda, maktabgacha ta’lim muassasalaíi taíbiyalanuvchilaíini dam olish kunlaíida spektakllaíga, ekskuísiyalaíga olib boíishadi, muzeylaíga biígalikda tashíif buyuíishadi. Taklif etilayotgan tasnifni to'ldiíish mumkin shakllaíi , ota-ona mavqeini shakllantiíishga qaíatilgan: mavzu bo'yicha íasm chizish: "Men qanday onaman?"; ulaíning ta'lim konsepsiyasini shakllantiíish; o'z pedagogik topilmalaíi, muvaffaqiyatsizliklaíini tahlil qilish; hamfikílaí o'ítasida tajíiba almashish; muqovasida uning avtopoítíeti bilan faízandingiz haqida kitob yaíatish. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida tarbiyachilarining oila bilan olib boradigan ish mazmuniga quyidagilar kiradi:
• bola tarbiyasi, oilani mustahkamlash, onalik va bolalikni himoya qilish bo‘yicha maktabgacha ta’lim muassasasida amalga oshirilayotgan ishlaming mazmuni bilan tanishtirib borish;
• ota-onalarga o‘z farzandlarining 'tarbiyasi uchun davlat va jamiyat oldida javobgar ekanliklarini tushuntirib borish;
• ota- onalami bola tarbiyasi uchun zarur bo‘lgan bilim, malakalardan xabardor qilish (bolalaming yosh, anatomik-fiziologik va mhiy xususiyatlari, ulami oilada tarbiyalashning mazmuni, metodi, shart-sharoitlari bilan tanishtirish);
• bola tarbiyasida oila bilan hamjihatlik, bolani to‘g‘ri tarbiyalashni nazorat qilib borish, oila tarbiyasining eng yaxshi namunalarini o‘rganish va ommalashtirish. Bola maktabgacha ta’lim muassasasida egallagan eng yaxshi fazilatlami oila sharoitida davom ettirib, oilada egallagan eng yaxshi fazilatlami esa maktabgacha ta’lim muassasasida qo‘llansa, istalgan ijobiy natijalarga erishish mumkin. Tarbiyachilar oila tarbiyasiga doir tajribalaridagi ijobiy ishlami ko'ribgina qolmay, balki uni qo‘llab-quwatlash va shu asosida otaonalar e’tiborini bola tarbiyasida hali hal etilmagan vazifalarga qaratishlari lozim.
Pedagog ayrim ota-onalarni o`z bolalarining bog`chadagi kunining qanday o`tkazgani, u nimalar bilan shug`ullangani, o`zini qanday tutganini,nimalarga e`tibor berish kerakligi haqida tushunchalar beradi.Masalan ota-onalrga ularning bolalari yaxshi navbatchilik etganligi,uyga vazifasini o`zi yashab turgan ko`cha bilan tanishish ishini vazifa qilib berilganini va bu vazifani bajarishga oila a`zolarining yordami zarur ekanligi to`g`risida tushuncha beriladi.
Ota-onalar bilan bo`ladigan kechki suhbatlar vaqtida,bolaning tashqi ko`rinishiga oid fikrlar aytilishi mumkin.Masalan,bolaning sochi,tirnoqlari o`sib ketgan,oyoq kiyimlari tozalanmagan va boshqalar.Lekin tarbiyachi bu kamchiliklarni odob va muloyim bo`lgan holda o`z maslahatlarini bola haqidagi g`amxo`rligi bilan ta`kidlab aytishi kerak.
Ota-onalar bilan o`tkaziladigan suhbatlar qisqa vaqtda bo`lsa ham mazmunli,ular uchun foydali bo`lishi kerak. Bog`cha rahbari,yana shifokorlarga ota-onalar bilan suhbatlashishlar o`tkazishi lozim.Ota- onalarning bolalar tarbiyasida yo`l qo`ygan xato-kamchiliklarini analiz qilish uchun,ular bilan har tomonlama gaplashib olish zarurligi paydo bo`lganda va yuz bergan holatni qanday tuzatish haqida ularga to`g`ri maslahat va tushuncha berish uchun ota-onalarga mo`ljallangan konsultatsiyalar o`tkaziladi. Masalan,tarbiyachi boladagi injiqlikning oiladagi noto`g`ri tarbiyadan deb ko`rsatsa,oila bilan birga bolani to`g`ri tarbiya qilish mumkin.
Tarbiyachi ota-onalar uchun shifokorni,bog`cha rahbarini logopedni, yuristni konsultatsiyaga chaqirishi mumkin. Bunda savol-javoblar orqali konsultatsiya tarbiyaviy ahamiyatga ega bo`ladi.Tarbiyalanuvchilarning oilasini o`rganish,ota-onalar bilan mahkam aloqa o`rnatish,aniq yordam ko`rsatishning natijali yo`llarining biri-tarbiyachining oilalarga borishi bo`lib hisoblanadi.Pedagog oilaga tekshiruvchi sifatida emas,balki do`st va bola tarbiyasiday ahamiyatli ishga yordamchi sifatida boradi.1-maqsad-bolaning tarbiyalanayotgan sharoitini ko`rish va ota-onalarga zarur yordam ko`rsatish tarbiyachidan hayo-ibolilik,muloyimlilik sifatlari bo`lishini talab qiladi. Mana shuning uchun ham har bir oilaga borishga tayyorlanib,o`z oldiga maqsad qo`yib,savollariga javoblari,o`zining maslahatlari to`g`risida o`ylab ko`rishlari zarur.
Agar tarbiyachi oilaga borishdan avval bolaning rivohlanganlik va tarbiyaviy darajasining ma`lumotini tuzib olsa,unda ota-onalar bilan aniqlanishi mumkin bo`lgan bo`lgan muammolar o`z yechimini topib,oilaga borish ishi bir qancha natijali bo`ladi.Masalan,agar 5 yoshdagi bola yetarli darajada erkin fikrlay olmasa,o`z-o`ziga xizmat ko`rsatish ko`nikmalarini yaxshi egallamagan bo`lsa,tarbiyachi oilaga brogan vaqtda yuqoridagi masalalarni aniqlab oladi.Uyda bolaning o`zi nimalar ishlaydi? Qanaqa topshirmalar bilan vazifalarni o`rinlaydi? Pedagogning taklif va maslahatlari oiladagi suhbatlardan kelib chiqadi.Oilaga birinchi marta borish, tarbiyachiga oilaning turmush- tarzi,bolani tarbiyalash tizimi haqida yetarli darajada to`liq bo`lgan umumiy fikrlar berilishi mumkin.
Oilaga keying borishi pedagogning bola tarbiyasini aniq masalalarini,masalan,uyda uning o`yin o`ynash vaqtlarini rejalashtirish bilan birga,unga rahbarlik etish mehnat tarbiyasi va boshqalarni har tomonlama tushunib olish imkoniyatini beradi.
Xulosa qilib aytganda,tarbiyachi oilaga borishdan avval,ota-onalar bilan kelishib oladi,bu uning oilaga bo`lgan munosabatlarda fikrning erkin bo`lishini ta`minlaydi.
Oiladagi suhbatning mazmuni bolalarning yoshi bilan belgilanadi.Suhbat kichkina yoshdagi bolalarning ota-onalari bilan bo`lganda bolalarga erkinlikni,o`zidagi gigiyena talablarini so`z boyligini yaxshi rivojlantirish haqida boradi.Tarbiyachi bu tuzatishlar bilan kuzatishlarning barchasini oilalarga natijalarini alohida daftarga yoki hisobga olish kundaligiga yozib borishlari lozim.
Oila bilan ishlash tajribasida tarbiyachi tarafidan berilgan ayrim topshirmalar bilan iltimoslar o`z asosini topadi.Masalan,qo`g`irchoqlar uchun kiyimlar tikib berish,har xil kasb egalariga kiyimlar tikish,o`yinchoqlarni tuzatish,uy atrofida o`ynash uchun maydonchalar ishlash bayramda bezashga yordam berish, devoriy gazetalarga maqolalar yozish va boshqalar. Bunday topshirmalarni ota-onalarni bog`cha turmushiga yanada yaqinlashtiradi.
Ayrim oilalardagi bolalarning turmush sharoiti bilan tarbiyasidagi duch keladigan qiyinchiliklarni,tarbiyadagi xato va kamchiliklarni hisobga olib, pedagog metodik taklif tayyorlaydi.Bunda alohida bir mavzudagi maslahat va takliflar masalan,bolalarda odobni,mehnatsevarlikni,xulq- atvor belgilarini,kitobdan qanday foydalanish usullari o`rgatiladi.Ota- onalarga yordam berishga mo`ljallangan tarbiya muammolari metodik taklif asosida ishlab chiqilgani ma`qul.Bog`cha tarbiyalanuvchisi oiladan uzoqlashib ketgan vaqtlarda tarbiyachi ota-onalar bilan xabarlashib,uning ahvolidan xabardor bo`lib turadi,bolaning ahvoli va yutuqlari to`g`risida bilib turadi. Bunday vaqtlarda ota-onalar tarbiyachi mehnatini qadrlab, undan minnatdor bo`ladi.
Oila bilan olib boriladigan yakka mashg`ulotlarning har xil turlarini tanlab olish,ularni bir markazga yig`ish va ulardan foydalanish iola tarbiyasini yanada ko`p o`rganish va keng yoyish, yana shu oiladagi turmush sharoitlarini hisobga olgan holda, ota-onalarga bola tarbiyasida aniq yordam ko`rsatish uchun oila tarbiyasidagi dasturiy tajribani aniqlash imkoniyatini beradi.Buning uchun bog`cha metodistlari tarbiyachilari bilan pedagoglaridan katta pedagogik chevarlikni talab qiladi. Demak,bolalarning bog`cha tarbiyasida har tomonlama rivojlanib,ularning nutqini rivojlantirishda bog`chaning oila bilan aloqasida yuqorida ta`kidlangan masalalar diqqat-e`tiborga olinsa,kutilgan natijalarga erishish mumkin.
Matabgacha ta’lim muassasalari va oilada metodik ishlar olib borilishi. Maktabgacha ta’lim muassasasi tarbiyachilarining oila bilan olib boradigan ish mazmuniga quyidagilar kiradi: bola tarbiyasi, oilani mustahkamlash, onalik va bolalikni himoya qilish bo‘yicha maktabgacha ta’lim muassasasida amalga oshirilayotgan ishlarning mazmuni bilan tanishtirib borish; ota-onalarga o‘z farzandlarining tarbiyasi uchun davlat va jamiyat oldida javobgar ekanliklarini tushuntirib borish; ota-onalarni bola tarbiyasi uchun zarur bo‘lgan bilim, malakalardan xabardor qilish (bolalarning yosh, anatomik-fiziologik va ruhiy xususiyatlari, ularni oilada tarbiyalashning mazmuni, metodi, shart-sharoitlari bilan tanishtirish); bola tarbiyasida oila bilan hamjihatlik, bolani to‘g‘ri tarbiyalashni nazorat qilib borish, oila tarbiyasining eng yaxshi namunalarini o‘rganish va ommalashtirish. Bola maktabgacha ta’lim muassasasida egallagan eng yaxshi fazilatlarni oila sharoitida davom ettirib, oilada egallagan eng yaxshi fazilatlarni esa maktabgacha ta’lim muassasasida qo‘llansa, istalgan ijobiy natijalarga erishish mumkin.
Tarbiyachilar oila tarbiyasiga doir tajribalaridagi ijobiy ishlarni ko‘ribgina qolmay, balki uni qo‘llab-quvvatlash va shu asosida otaonalar e’tiborini bola tarbiyasida hali hal etilmagan vazifalarga qaratishlari lozim. Yuqoridagi ishlarni rejalashtirish, tashkil etish va ularga rahbarlik qilishda mudira javobgar shaxs hisoblanadi. Ota-onalar bilan ishlash bo‘yicha yillik reja tuziladi. Bu reja pedagogik kengashda muhokama qilinadi. Rejada umumiy va guruhiy majlislar, ota-onalar uchun ochiq eshiklar kuni, suhbat va maslahatlar, otaliq tashkilotlarida ko‘rgazmalar tashkil etish va konsertlar qo‘yib berish, shuningdek, bu tadbirlarni o‘tkazish vaqtlari va unga mas’ul bo‘lgan shaxslar belgilanadi. Ota-onalar bilan olib boriladigan ishlarning mavzulari va mazmuni tarbiyachi-metodistning rejasida va tarbiyachining kalendar rejasida aks etadi.
Ota-onalar bilan ishlash bo‘yicha juda ko‘p ishlarni tarbiyachi – pedagog amalga oshiradi, chunki u bola tarbiyasida yuz berayotgan o‘zgarishlarni hammadan ko‘proq ko‘radi va bolalar hayoti bilan yaqindan tanish bo‘ladi. U ota-onalarga bolalar tarbiyasida ko‘proq nimalarga e’tibor berish kerakligi, ularni maktab ta’limiga tayyorlash, sog‘lig‘ini saqlash, ovqati va kun tartibini to‘g‘ri tashkil etish va boshqalar sohasida tavsiyalar berib boradi.
Maktabgacha ta’lim muassasasining ota- onalar bilan hamkorlikdagi ishlar mazmuni. Ta’lim muassasalari va oila o‘rtasida hamkorlik o‘rnatishda mudira, pedagoglar jamoasi va ota-onalar birgalikda faol ishtirok etishlari lozim. Shundagina bola tarbiyasida kutilgan natijalarga erishish mumkin.
Ota-onalar bilan ishlashda quyidagi alohida ish shakllaridan foydalaniladi: suhbatlar, maslahatlar, oilalarga borish, ayrim ota-onalarni maktabgacha ta’lim muassasasiga taklif etish, alohida esdaliklar va ko‘chma papkalardan foydalanish.Bolaning uyiga borishdan ko‘zlangan maqsad oila sharoiti, bolaning oiladagi xulqi qiziqishlari, ota-onasi va oila a’zolari bilan tanishish, shuningdek, ota-onalarni bola tarbiyasining samarali usullari bilan tanishtirish va oilaning bola tarbiyasidagi ijobiy tajribalarni o‘rganib, ommalashtirishdir. Tarbiyachi bolaning uyiga tekshiruvchi sifatida emas, balki do‘st, bola tarbiyasidek murakkab ishda yordam beruvchi sifatida borishi, oila a’zolari bilan nazokat va xushmuomalalik bilan munosabatda bo‘lishi kerak. Tarbiyachi har bir oilaga har gal borishidan avval o‘z oldiga aniq maqsad qo‘yishi, qaysi mavzuda suhbatlashishini oldindan belgilab olishi lozim. Ota-onalarga beriladigan savollar puxta o‘ylangan bo‘lishi kerak.
Xulq atvori, oilaviy munosabatlar, bolaning rivojlanish darajasi) to‘g‘risida ma’lum tasavvurlarga ega bo‘lishi kerak. Tarbiyachi ota-onalar hurmati va ishonchini qozonmoq uchun avval ota-onalarning bolaning ijobiy fazilatlari to‘g‘risida fikr, mulohazalarini bilib oladi va bolaning uyidagi hayotini qanday tashkil etish kerakligi, unga nimalarni o‘qib, hikoya qilib berish mumkinligi, bolaning kun tartibi, uni oila mehnatida qatnashtirish, kattalarga hurmat ruhida tarbiyalash kabi ta’lim-tarbiya ishlari mazmuni va usullari bo‘yicha tavsiyalar beradi. Albatta, tarbiyachining oila bilan olib boradigan ishida bolaning yoshi, imkoniyatlari, o‘ziga xos xususiyatlari e’tiborga olinadi. Oilaga borishning maqsad va mazmuni tarbiyachining rejasi va hisobotida, kundalik daftarida aks ettirilishi kerak. Tarbiyachi ha bolaning oilasiga yiligi kamida 2 marta borish kerak. Ota-onalar bilan olib boriladigan ishlarning mazmuni rang-barang bo‘lib, unda ayrim masalalar birgalikda muhokama qilinishi taqozo etiladi. Masalan:

• 
  Bolalarni tarbiyalashda oilaning roli, ota-onalarning vazifasi,
  
• 
  Bolalarni maktabga tayyorlash to‘g‘risidagi qonunlar;
  
• 
  Maktabgacha tarbiya muassasalarining yillik ish rejasi to‘g‘risida;
  
• 
  Ota-onalar jamoatchiligining ishi haqidagi masalalar shular jumlasidandir.
  

Bu masalalarni jamoa bo‘lib muhokama qilish uchun ota-onalarning guruhi va umumiy majlislari, maslahatlar, konferensiyalar, otaonalar kechalari kabi ish shakllari jamoa ish shakllariga kiradi. Ota-onalar majlisi. Ota- onalar majlisiga maktabgacha ta’lim muassasasidagi hamma guruh bolalarining ota-onalari, parallel guruhlar otaonalari va bitta guruh bolalarining ota-onalari taklif etilishi mumkin.
Umumiy majlisda ota- onalarni maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni har tomonlama rivojlantirish va tarbiyalash vazifalari, shu yilgi rejalar, ota-onalar qo‘mitasining faoliyati, oila tarbiyasidagi ilg‘or tajribalar bilan tanishtiriladi. Bunda majlisda mudira yoki metodisttarbiyachi ma’ruza qiladi, ota-onalar so‘zga chiqishadi, bolalar gapirishadi. Bular ta’lim-tarbiya ishidagi yutuq va kamchiliklarni aniqlab olishga imkon beradi, oila va jamoatchilik aloqasini mustahkamlaydi, ota-onalarning o‘z bolasining tarbiyasi uchun javobgarligini oshiradi, ularda maktabgacha ta’lim muassasasiga qiziqish uyg‘onadi. Guruhdagi ota-onalar majlisida mazkur yoshdagi bolalarning otaonalari uchun dolzarb bo‘lgan masalalar muhokama qilinadi. Masalan, umumiy majlis mavzusi «Bolalarga axloqiy tarbiya berishda oilaning roli» bo‘lsa, o‘rta guruhda o‘tkaziladigan majlisda bu mavzu murakkablashtirilib, «Bolalarda mehnatsevarlikni tarbiyalashda ta’lim muassasalari va oilaning birgalikdagi ishlari», «Bolalarda kattalarga hurmatni tarbiyalash» va hokazo bo‘lishi mumkin.
Ota-onalar uchun tayyorlangan ma’ruzani, bolalar ishini, tegishli mavzudagi kinofilm, diapozitivlar ko‘rish bilan qo‘shib olib borish mumkin. Bolalar hayoti, faoliyati to‘g‘risidagi misollardan foydalanganda ijobiy materiallar ko‘proq bo‘lishi kerak, salbiy faktlarni gapirishda ehtiyotkorlik va odob doirasidan chetga chiqmaslik, tanqid qilinuvchilarning nomlari ko‘rsatilmasligi lozim. Tanqidiy mulohazalar majlisdan keyin yakka tartibdagi suhbat orqali ota-onalarga yetkazilishi, bola tarbiyasidagi xato va kamchiliklarni bartaraf etish bo‘yicha aniq tavsiyalar taklif etilishi mumkin. Yilning oxirida o‘tkaziladigan guruh majlisida ota-onalarga bir yil mobaynida amalga oshirilgan ta’lim-tarbiya ishlari va kelgusi yilning rejalari, haqida gapirib beriladi. Bu majlisda faol ota-onalar ham hisobot beradilar va faollarning yangi tarkibi saylanadi. Ota-onalar burchagi va ko‘rgazma tashkil etish.
Ota-onalar burchagi ularni tarbiyaga oid yangiliklar va pedagogik masalalar bilan tanishtirish maqsadida tashkil etiladi. Ularga kitoblar, jurnallar, rasmlar, bolalarning ishlari, bolalar ovqatining xillari, bolarning uyidagi va oiladagi kun tartibi, ota-onalar uchun eslatmalar, e’lonlar joylashtiriladi. Burchak vaqti-vaqti bilan tarbiya vazifasiga qarab o‘zgartirib turiladi.
Ota-onalar ta'limning muhim sheriklaridir. Ular farzandlarining ta'limga bo'lgan munosabatiga ta'sir qiladi va uyda o'rganishni qo'llab-quvvatlaydi. Ular uy va maktabgacha ta’lim tashkilotlari o'rtasidagi hayotiy aloqadir. Va ular maktabgacha ta’lim tashkiloti hayotiga aralashganlarida, ular bizning maktabgacha ta’limning o'rganish, o'sish va rivojlanish uchun yaxshi joylarga aylantiradi.
Ota-onalarni jalb qilish siyosati ota-onalarni sherik sifatida kutib olishganda va ularni hurmat qilishda va ular uyda va maktabgacha ta’limda o'zlarining hissalarini qo'shishlari uchun zarur bo'lgan yordamni hisobga olgan holda o'quvchilarning yutuqlari ko’rib chiqadi. Ko'pgina hollarda, ota-onalar farzandiga yomonroq baho qo'ygan o'qituvchiga o'z farzandini ko'proq narsaga loyiq deb da'vo qilish uchun tez-tez taTim maskaniga kelishadi. Eng yomoni, ota-onalar farzandlarining noto'g'ri xatti-harakatlari tufayli chaqirilganda ota-ona o'zini maqtaydi. Farzandining noto'g'ri xatti-harakatlarini to'g'irlash uchun o'qituvchi bilan hamkorlik qilish o'rniga, ular hatto farzandining qilmishining to'g'ri ekanligini va bu haqda tashvishlanadigan hech narsa yo'qligini tasdiqlaydilar. Ushbu holatlar hozirgi kunda tendentsiya bo'lib tuyuldi va bu o'qituvchilarni tanlagan sohalarida ishtiyoqlarini yo'qotishiga olib keladigan stressga olib keladi.
Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida ota-onalar uchun vaqti-vaqti bilan trening, munozara, test, so'rovnomalar o'tkazib turilsa, ayniqsa maktab yoshdagi 6-7 yoshli bolalarni maktabga tayyorgarligini aniqlashda ota- onalar ishtirokida olib boriladigan har bir mashg'ulot farzandining nimaga qodir ekanini anglashiga yaqindan yordam beradi va bolalarni maktabga tayyorlashda oila a'zolarining mas'uliyati oshadi. Ta'lim muassasalarida ota-onalar va tarbiyachilar bilan o'tkaziladigan har bir munozara bolalarni maktabning ilk bosqichiga yengil qadam qo'yishida hamda sog'lom bola va sog'lom muhit sharoitini mustahkam yaratishga imkon beradi. Treninglar maktabgacha ta'lim muassasa uslubchisi, maktabgacha tayyorlov guruhi tarbiyachisi va tarbiyalanuvchilari hamda ularning ota- onalari, boshlang'ich sinf o'qituvchilari ishtirokida o'tkazilishi bola rivojlanishida to'g'ri tashxis qo'yishga yordam beradi.
Oilada uyushtiriladigan suhbatlarning alohida ahamiyati bor. Odob- axloq mavzusidagi bunday muloqotlar farzandlarning til vositalarini mustaqil tarzda qo'llashiga erishish zarurligini ko'rsatadi. Bunday oilaviy suhbatlar bolaning kundalik faoliyat hamda sayr-u sayohatlarida samarali natija berishi, shubhasiz. Hozirgi zamon talablariga muvofiq oilada bolalar ona tilini, adabiy talaffuz me'yorlariga binoan barcha tovush va so'zlarni aniq va tiniq talaffuz etib, so'z boyligini rivojlantirmog'i lozim. Bola shaxsini shakllantirish, nutqini rivojlantirish borasida yo'l qo'yiladigan kamchiliklar ko'p uchrab turadi.
Oilada bolalar o'rtasidagi o'zaro munosabatlar tizimi birgalikda uyushtiriladigan o'yin, sayrlarda yuqori darajada shakllanadi. Bolalar nutq madaniyatini shakllantirishda oila a'zolari va tengdoshlari bilan bo'ladigan munosabatlar muhim rol o'ynaydi.
Tarbiya qanchalik erta boshlansa, hosili ham shuncha barvaqt ko'zga tashlanadi. Shuning uchun ota-onalar va ta'lim muassasalari tarbiyachilari hamda pedagoglarning vazifasi yosh avlodni aqlan yetuk, jismonan sog'lom, axloqan pok, barkamol inson qilib tarbiyalashdan iboratdir.
Shuni ta'kidlash joizki, bola tarbiyasi bilan jiddiy shug'ullangan ota- onalarning farzandlari ta'lim muassasasida o'z imkoniyatlarini mashg'ulot jarayonida qiynalmasdan ko'rsata oladi. Oila va ta'lim muassasaslarining uzluksizligi bolani nafaqat jismoniy va aqliy jihatdan rivojlantiradi, balki uning ma'naviy shakllanishiga ham ijobiy ta'sir ko'rsatadi.
Maktabgacha ta’lim tashkilotlaridagi ijobiy iqlimni targ'ib qilish uchun quyidagi qadamlarni belgilab beradi:

• 
  O'qituvchilar MTT va oilalar o'rtasidagi o'zaro aloqalarni rag'batlantiradi va qo'llab-quvvatlaydi.
  
• 
  Barchaga hurmat bilan qarashadi.
  
• 
  MTT madaniyati jamoatchilik va g'amxo'r munosabatlar hissini rivojlantiradi.
  
• 
  Ota-onalar MTTfaoliyatiga jalb qilingan.
  
• 
  Har kim o'zini xavfsiz va xavfsiz his qiladi.
  

Ota-onalar va o'qituvchilar o'rtasidagi munosabatlarga nisbatan ota- onalar va o'qituvchilar jamoasining quyidagi xususiyatlarini aniqlaydi:

• 
  Bir-biringiz bilan uchrashishga va diqqat bilan tinglashga vaqt ajrating.
  
• 
  Rejalashtirish va qaror qabul qilish guruhining ajralmas qismlari sifatida bir-biringizga munosabatda bo'ling.
  
• 
  Har bir insonga o'z fikrlarini bildirishga va takliflar berishga ijozat bering.
  
• 
  Muammolarni o'zaro hal qilishni rag'batlantiradigan tarzda kelishmovchiliklarga yondoshing.
  
• 
  Qarama-qarshiliklar mavjud bo'lganda yoki qiyin vaziyatga javob topilmaganda, ikkinchi fikrni rag'batlantiring.
  

Ota-onalar haqida gap ketganda, umumiy muammolar orasida quyidagilar mavjud:

• 
  Farzandining noto'g'ri xatti-harakatlariga toqat qiladigan ota-onalar (ayniqsa o'qituvchi oldida)
  
• 
  MTT faoliyati va targ'ibotlari bilan hamkorlik qilmaydigan ota-onalar
  

Hoziígi vaqtda maktabgacha ta'lim muassasasining oila bilan ishlashning baíqaíoí shakllaíi íivojlandi, ulaí maktabgacha pedagogikada an'anaviy hisoblanadi. Bu vaqt sinovidan o'tgan ish shakllaíi. Ulaíning tasnifi, tuzilishi, mazmuni, samaíadoíligi ko‘plab ilmiy-uslubiy manbalaída bayon etilgan. Bunday shakllaíga ota-onalaíning pedagogik ta'limi kiíadi. U ikki yo'nalishda amalga oshiíiladi: Bolalaí bog'chasi ichida ushbu maktabgacha ta'lim muassasasi taíbiyalanuvchilaíining ota-onalaíi bilan ish olib boíiladi. Maktabgacha ta'lim tashkilotlaíidan tashqaíida ota- onalaí bilan ishlash.. Ota-onalaí bilan o'zaío aloqaning axboíot-tahliliy shakllaíi , ota-onalaíning psixologik va pedagogik ma'lumotlaíga bo'lgan ehtiyojlaíi. Faqat analitik asosda maktabgacha ta'lim muassasasida bolaga individual, shaxsiyatga yo'naltiíilgan yondashuvni amalga oshiíish, bolalaí bilan o'quv-taíbiyaviy ish samaíadoíligini oshiíish va ulaíning ota-onalaíi bilan malakali aloqa o'ínatish mumkin.
Ota-onalaí bilan o'zaío munosabatlaíning yozma shakllaíi Bíoshyuíalaí Ota-onalaíga bolalaí bog'chasi haqida ma'lumot olishga yoídam beíing.
Bíoshyuíalaí bolalaí bog'chasi tushunchasini tavsiflashi va u haqida umumiy ma'lumot beíishi mumkin. Bíoshyuíalaí Ota-onalaíga bolalaí bog'chasi haqida ma'lumot olishga yoídam beíing.
Bíoshyuíalaí bolalaí bog'chasi tushunchasini tavsiflashi va u haqida umumiy ma'lumot beíishi mumkin.Oilalaí yil davomida nafaqa olish uchun aíiza topshiíishlaíi mumkin. Imtiyozlaí Bolalaí bog'chasi haqida batafsil ma'lumot beíing. Oilalaí yil davomida nafaqa olish uchun aíiza topshiíishlaíi mumkin.
Xulosa. Xulosa qilib aytganda, bola tarbiyasida maktabgacha ta'lim, Oila va Jamiyatning ham birdek xissasi bordir. Chunki bola oilada ilk bor ta'lim- tarbiya olsa, uni maktabgacha ta'limda yanada shakllantiradi, mustahkamlaydi va qisqa tushuntirish, nasihat yoki o'yinlar orqali tarbiya ^{elementlarini egallaydi.} Ota-onalar bolalari oldidagi huquqlarini bajarishlari, bolalar ham ota-onalari oldidagi huquq va burchlarini bajarishlari ularni qiynamasliklari ruhan,jismonan sog’lom tarbiylashlari lozim. Ularga yuklatilgan vazifalarni amalga oshirishlari ularni qiziqishlari, nimani istashlarini, ularni fikrini, e’tibor berishlari lozim. Ularga manan va ruhan yordam berishlari shart. Afsuski ba’zi ota-onalar o’z majburiyatlarini bajarishdan bosh tortadilar, ota-onalik xuquqlarini suiste’mol qiladilar, bolalari bilan shavqatsiz munosabatda bo’ladilar, ularni taxqirlaydilar. Shu qatorda bolalar ham o’z huquqlarini eslaridan chiqarmasliklari va ota-onalariga g’amxo’rlik qilishlari lozim. Agar voyaga yetgan bolalar o’z navbatida mehnatga layoqatiz va yordanga muhtoj ota-onalariga moddiy tarafdan yordam berishdan bo’yin tovlasalar ular farzandlarini sudga berishlari ham mumkin. Xulosa qilib aytadigan bo’lsak ota-onalar va farzandlar o’z xuquq va majburiyatlarini bajarishlari shart bo’lmasa ularniga qonunda belgilangan jazo turlari qo’llaniladi.
Oilaviy tarbiyaning yana bir shakli - ziddiyatli tarbiya. Bunda oila a'zolarining har biri bitta bolaga nisbatan turlicha tarbiya uslublarini qo'llaydi, masalan, otasi o'ta qattiqqo'l, ona o'ta mehribon, yoki ota-ona bolaning xulqini juda nazorat qilib, mas'uliyat bilan uning axloqiy tarbiyasi bilan shug'ullalanadi, buvilari esa aksincha, uni erkalatib, izdan chiqib ketishini - "hali yosh, katta bo'lganda o'zi yaxshi bo'lib ketadi", qabilida ma'qullayveradi. Bunday beqaror tarbiya uslublarini E.Eydemiller, V.Yustitskiy, N.Leongardlar o'rganib, uning oqibatida bolada salbiy xarakter xususiyatlari, masalan, qaysarlik, obro'li shaxslarning tazyiqini noto'g'ri baholash kabilar shakllanishini isbotlaganlar. Ota-ona tarbiyadagi beqarorlikning oqibatlarini tasavvur qilsalarda, uning oldini olishni bilmaydi. Ko'pincha bu - bolalikka xos sifatlar ekanligi fikri ularni tinchlantiradi. Aksariyat ota-onalar bolasini yo'qotib qo'yish yoki uning ko'ngli qolishidan qo'rqib ham noto'g'ri tarbiya yo'llarini tutadi. Shuning uchun oilaviy tarbiya o'ta murakkab jarayon bo'lib, unda ota-onalar oldindan psixologik jihatdan tayyor bo'lishlari kerak.